[21 DEG: Día 11] Como che vai?

Xa estamos xusto na metade do camiño. Hoxe é o día 11 dos 21DEG e toca un «Como che vai?» Mais antes, bota unha ollada a este vídeo.

Un dos prexuízos máis difundidos arredor do galego é que nos «illa do exterior», que só serve como «lingua doméstica», para «andar pola casa». 

Obviamente esta idea é falsa. Desde a Idade media, como vimos por exemplo aquí, a nosa lingua e a nosa cultura xa traspasaba fronteiras. Coa serie O sabor das margaridas, escrita e rodada en galego, temos outra boa proba disto. É a primeira serie escrita orixinalmente en galego que se publica en Netflix e pode verse en 180 países! De feito, foi unha das series máis vistas nesta plataforma en países como Reino Unido ou Irlanda.

Por certo, xa se estreou a segunda tempada, por se che interesa!

E agora a falar:

— Estamos na metade de 21DEG. Como o levaches hoxe? 

— Conseguiches falar todo o día en galego?
— Como ves a túa evolución despois destes 11 días de actividades?
— Que pensas do comentado arriba sobre se o galego nos illa ou non do exterior? Foi un obstáculo o galego para o éxito de O sabor das margaridas? 
— Gústache ver series de televisión? Coñecías O sabor das margaridas?
— Que tipo de series adoitas ver? Cales son as túas favoritas? Por que?
— Adoitas ver series no seu idioma orixinal e con subtítulos? Por que?

[21 DEG: Día 06] O reto: Márcate un «Dígocho eu!»

Observa estes dous vídeos. Seguro que non das apreciado a diferenza entre o «Dígocho eu» orixinal e o de imitación. Ha! Ha! 

 

O reto de hoxe é que graves un «Dígocho eu» imitando os da xornalista Esther Estévez. Xa sabes, centránte na corrección dalgún erro común na lingua galega e fai un vídeo explicando como evitalo. Para inspirarte e collerlle o xeito, recomendámosche que visites a súa canle en Youtube. Dámosche unhas suxestións:

• Elixe un erro ou mellor varios que teñan algo en común.

• Investiga a forma ou formas galegas correctas que cómpre usar para evitar esa incorrección.

• Pensa na mellor forma de visualizar q cuestión. Por exemplo: se falas sobre os castelanismos *tenedor, *cuchara e *cuchillo e dis que cómpre usar garfo, culler e coitelo colle eses cubertos da cociña e amósaos para exemplificalo. 

• Ponlle toda a CREATIVIDADE e HUMOR que queiras: podes disfrazarte, poñer perruca, facelo na rúa, buscar un «axudante», editar o vídeo...

Xa sabes, intenta chegar aos 3 minutos e envía o teu vídeo.

Encontro virtual con María Solar

Boas noticias! O próximo martes, ás 16:30, celebraremos un encontro virtual coa escritora María Solar. É unha tarde na que non temos clases, mais era o único oco que a autora de Os nenos da varíola nos podía ofrecer. Seguro que pagará a pena. En Moodle, nunha tarefa creada para a ocasión, podes atopar a ligazon para a sesión de Zoom coa que celebraremos o encontro.

María Solar é actualmente presentadora do programa Zigzag Fin de Semana na TVG e coordina os programas de cultura da CRTVG. A súa formación abarca as ciencias e as letras. É diplomada en Maxisterio (Universidade de Santiago de Compostela), licenciada en Xornalismo (Universidade SEK de Segovia) e tamén licenciada en Bioloxía (Universidade de Santiago de Compostela).

Traballou como actriz de dobraxe e conta cunha ampla experiencia na nosa radio e televisión autonómicas, onde presentou todo tipo de programas: Zigzag diario, Ciencianosa, En pé de festa, Arrampla con todo, As tardes da Galega ou Chamando á Terra.

Ademais de Os nenos dos varíola (Galaxia, 2017), publicou obras como: Vou ter un irmán!!! (Galaxia, 2011),  O meu pesadelo favorito (Galaxia, 2015) ou As horas roubadas (Xerais, 2016). As súas obras foron traducidas a diversos idiomas: castelán, portugués, catalán, polaco, filipino... 

Animámosvos a participar e, por suposto, intervir na charla que poidamos ter con María facéndolle preguntas: Seguro que hai moitas cousas sobre a súa faceta persoal ou profesional que vos gustaría saber:

• Por que fixo uns estudos tan amplos e variados? 

• De onde lle vén a súa vocación de escritora? 

• É fácil compaxinar tantas facetas profesionais? 

• Como xurdiu a novela Os nenos da varíola? 

• Tivo que investigar moito sobre os acontecementos históricos nos que se centra?

• Que relación atopa entre aquela gran pandemia da varíola de hai máis de 200 anos e a actual?

Poderiamos facerlle estas e outras moitas preguntas. Adiante, pénsao e prepara a túa!

Traballamos os verbos [2]

Xa estudamos que o infinitivo conxugado (páx. 182 do teu libro) é un trazo lingüístico case exclusivo do galego. Dános unha importante riqueza expresiva cando empregamos oracións con infinitivo.

Como xa vimos nalgunha fotocopia traballada na clase, as regras básicas de uso do infinitivo conxugado son:

A. O infinitivo ten suxeito distinto ao do verbo principal:
Deiche os cartos para comprares pan.

B. Cando, tendo o mesmo suxeito, o infinitivo vai antes do verbo principal:
De actuardes dese xeito, acabaredes con problemas.

C. Cando o infinitivo é suxeito:
Reciclarmos é moi importante. 

Tamén estivemos a estudar na clase as perífrases verbais. No seguinte capítulo do programa «Ben falado» da TVG fálasenos dunha das perífrases máis características do galego: dar + participio. 

Lembra que xa as estudamos nas páxinas 182-183 do teu libro de texto.

Como vimos tamén no libro, as perífrases son de tres tipos: temporais (indican futuridade ou inminencia), modais (indican obriga, probabilidade...) ou aspectuais (incoativas –acción en desenvolvemento–, terminativas –acción rematada–, reiterativas –acción repetida–).

Despois de leres a información anterior aquí tes un par de actividades. Envíame os resultados (pantallazo) por MOODLE.

• INFINITIVO CONXUGADO: Fai clic aquí e modifica as oracións introducindo o infinitivo conxugado (Ollo!, hai dúas series de oracións: 1 e 2). 

• PERÍFRASES VERBAIS: Fai clic aquí e identifica o tipo de perífrase en cada caso (Ollo!, hai dúas series de oracións: 1 e 2).  

Rosalía de Castro, universal

Non podemos deixar que pase este curso sen nos achegar, aínda que sexa minimamente, á figura máis importante do Rexurdimento galego (e emblema da nosa cultura), Rosalía de Castro.

Para darvos unha idea da repercusión desta poeta, mesmo a nivel internacional, arriba tedes unha emocionante versión de «Adiós ríos; adiós, fontes», primeiro poema en galego composto por Rosalía de Castro con escasos 20 anos. Os que recitan e cantan son os nenos e nenas do St. Mary's School, en Mullaghbawn (Irlanda). Unha boa proba da universalidade da nosa Rosalía. Pero hai moitas máis. Coñecías ti estes datos curiosos?

Sabías que...?

Só dúas literaturas do mundo teñen como «autor/a fundacional» unha muller: a literatura xaponesa (con Murasaki Shikibu, que no século XI escribiu Genji Monogatari, a primeira novela da literatura universal, no sentido moderno do termo) e a literatura galega (con Rosalía de Castro).

Sabías que...?

Ademáis de ser a escritora emblemática da literatura galega, Rosalía é considerada (xunto con Gustavo A. Bécquer) a precursora da poesía moderna en lingua castelá. 

Sabías que...?

Rosalía tivo forza para superar unha chea de dificultades na súa vida, nunha sociedade moito máis conservadora e machista cá de hoxe: era filla de nai solteira (o seu pai era un crego) e decidiu dedicarse a escribir profesionalmente (algo mal visto nunha muller naquela época).

Sabías que...?

O recoñecemento a Rosalía de Castro fixo que se lle dedicasen monumentos non só en Galicia (Compostela, Padrón, Vigo, Lugo, Rianxo...) senón tamén fóra de Galicia (Barakaldo, Porto, Lisboa, Montevideo, Bos Aires...).

Sabías que...?

Os poemas de Rosalía foron traducidos a linguas como o inglés, o francés, o alemán, o ruso, o xaponés, o éuscaro, o hebreo, o turco, o hindi... 

Sabías que...?

O 24 de febreiro, día do nacemento de Rosalía, o buscador Google adoita homenaxear a autora de Cantares Gallegos e de Follas Novas dedicándolle un dos seus doodles.

Sabías que...?

O ano pasado, a Televisión de Galicia estreou con éxito un filme dedicado á figura de Rosalía de Castro. O seu título é «Contou Rosalía». Deseguido tes un tráiler e podes ver o filme completo, se che presta, aquí. 

Aquí che deixamos un fermoso vídeo que presenta, de forma amena, a biografía de Rosalía de Castro.

A tarefa de hoxe é:

• Ler os apartados dedicados a Rosalía de Castro (1. Biografía, 2. Obra literaria, 3. Lingua e estilo) das páxs. 233-235 do teu libro.

• Ler aquí o poema «Unha vez tiven un cravo» (e ver a recitación que aparece). Despois resolver as actividades interactivas que se propoñen (seleccionar «Mostrar todas as preguntas»).

• Facerlle fotos ou pantallazos ás respostas e envialas por MOODLE. É imprescindible indicar tamén por MOODLE a cal destes núcleos temáticos corresponde o poema: a) poesía costumista, b) poesía subxectiva-intimista ou c) poesía obxectivo-social.

O pronome persoal [1]

Estes son días complicados. Pero seguro que dentro dunhas semanas todo volverá á normalidade. En todo caso, en Achaveeomundo iremos incorporando entradas novas que vos axudarán a traballar os contidos máis importantes de Lingua Galega e Literatura 3ESO.

Lembra tamén que na marxe esquerda do blog dispós dunha chea de recursos en liña que che poden ser de axuda. E tamén poden servirche as etiquetas ordenadas alfabeticamente para ir dereitiño/a a algún contido que che interese.

O noso próximo contido gramatical importante é o pronome persoal. No teu libro de texto podes atopalo na unidade 9 (entre as páxs. 204 e 208). Nese apartado podes ler con calma os trazos esenciais tanto do pronome tónico, como do átono.

Tendo en conta o estudado, propoñémosche que fagas as actividades 2, 6, 7, 8 e 9. 

Unha das dificuldades típicas que distinguir ben o uso correcto de te / che. Se fas clic nesta ligazón ou na imaxe podes ver unha útil explicación sobre o tema do programa Dígocho eu, da TVG.

Tamén podes facer estas actividades en liña, que teñen solucionario.

Axiña volveremos con máis propostas sobre o pronome persoal. Ánimo!

[21 DEG: Día 08] O reto: Hoxe, humor!

Arriba, un fragmento d’A Repanocha, un histórico programa de humor da TVG. Contar ben os chistes e contos humorísticos non é doado. Hoxe o reto consiste simplemente en gravares un monólogo de humor de 3 minutos. Aí van unhas ideas. Podes:

—Contar algunha anécdota persoal que resulte moi graciosa.
—Relatar algunha historia cómica que che contasen os maiores.
—Contar uns chistes (ollo!, non deben ser sexistas, nin racistas...). Se non sabes, podes probar con estes:

DE EMPREGADO A EMPREGADO:
—Xa sabes que o xefe morreu?
—Si, pero gustaríame saber quen era o que morreu con el.
—Por que o dis?
—Non liches a esquela que a empresa puxo...
«e con el foise un gran traballador».

NA FARMACIA
—Bos días, ten algún medicamento para a indecisión?
—Por suposto. Píldoras ou xarope?
—Estámosche bos!!

DOUS AMIGOS
—Os meus pais eran moi indecisos.
—Xa o sei, Ricarlos.

DOUTORA A ESTUDANTE DE MEDICINA
—O paciente ten un cadro de vómitos e diarrea.
—Recoiro, como está o mundo da arte moderna!

DOUTOR E PACIENTE
—Doutor, saíronme unhas manchas nas pernas.
—E dóenlle? Pícanlle?
—Ben, unhas pican e outras non.
—Iso son pigmentos de Padrón, seguro.

FILLO E NAI
—Mamá, dinme que teño un futuro de soldador.
—Desolador
—Iso.

NO RESTAURANTE
—Camareiro, cal é o seu mellor viño tinto?
—Quere que lle traia ao somelier?
—Pois vale, ese mesmo. «Aosomelier» con gasosa.

Podes ensaiar e despois facer a túa gravación.

Candela Suárez Pernas, 3ESOA