Proposta de traballos para 3ESO [2]

Aí vai unha proposta de actividades voluntarias para 3ESO de cara á segunda avaliación. Podedes escoller unha delas ou propoñer vós mesmos algunha outra opción. 

Retos ludolingüísticos
O ano pasado, os compañeiros e compañeiras de 3ESO animáronse a crear pangramas. Este curso propoñemos ampliar o abano de creacións ludolingüísticas, sempre ORIXINAIS:
Pangrama: un texto coa menor extensión posible mais que conteña todas as letras do noso alfabeto. Este xerador automático pode servos de axuda (máis información: aquí ou aquí).
Abecegrama: un pequeno texto, narrativo ou lírico, con palabras cuxas iniciais se dispoñen por orde alfabética (máis información: aquí).
Tautograma: un microrrelato ou poema formado por palabras que comezan pola mesma letra (máis información: aquí).
Palíndromo: un enunciado formado por palabras cuxas letras se len igual de esquerda á dereita e de dereita á esquerda. Tamén podedes axudarvos deste xerador automático para facelos (máis información: aquí ou aquí).

Presentación en Prezi e/ou exposición oral 
Debedes preparar un traballo escrito e presentalo, ben a través dun Prezi ou ben dunha presentación oral. Prezi é un programa en liña gratuíto que permite crear presentacións ben lucidas: non só con texto, senón tamén con imaxes, audio, vídeo... Todo combinado con gran dinamismo. Se vos gusta fedellar coas novas tecnoloxías, é ideal para vós.
Tamén podedes, apoiádovos nesta presentación en Prezi, facer unha exposición oral, ben directamente ante os vosos compañeiros, ben gravándoa nun vídeo.
Podes escoller, por exemplo, entre estas opcións:
«Fabio Brazza, rapeiro ludolingüista» (máis información: aquí)
«A importancia da ortografía» (máis información: aquí, aguí, aquí ou aquí)
«As linguas de ficción» (máis información aquí)
«Humor gráfico e xogos de palabras» (máis información aquí, aquí, aquí ou aquí)

Videomontaxe dunha cantiga medieval
Xa traballamos na aula as cantigas de amigo e as cantigas de amor. Toca escoller unha, a que máis vos guste. Unha vez que a leades e comprendades ben, ideade un guión para facerdes unha montaxe en vídeo a partir dela (por exemplo con Windows Movie Maker ou iMovie). Cómpre sincronizar imaxes e texto.
Para o audio, se queredes, podedes ben utilizar algunha versión musicada desa cantiga ou ben gravar a vosa propia recitación. Para isto, lede varias veces o texto previamente. Procurade comprender todo, consultade o vocabulario que non coñezades. Por último, gravade a recitación coidando a vocalización e a expresividade.

Investigación sobre os nomes de lugar na Coruña
Xa falamos na clase sobre a orixe do nome da Agra do Orzán: unha agra é unha grande extensión de terra de cultivo dividida en leiras ou agros que pertencen a distintos donos. Suxerímosvos investigardes sobre a orixe dos nomes doutros barrios e lugares emblemáticos da nosa cidade: Os Mallos, A Zapateira, Durmideiras, Monte Alto, Monelos, A Sardiñeira, A Gaiteira, Os Castros, As Roseiras...
Podedes buscar información en libros especializados, enciclopedias, Internet e, sobre todo, preguntando a xente maior que poida saber sobre o tema. Debedes gravar os seus testemuños e transcribir o máis interesante da súa información. Finalmente, presentaredes as vosas conclusións nun traballo escrito (Prezi) ou oralmente (exposición oral).

Magosto 2017

Outono bonito

folliñas no chan,

castañas asadas

que ricas están!

Así di un cantar popular. E certamente as castañas que comemos o martes pasado estaban ben boas!

De novo, toda a Primaria participou de forma conxunta na celebración do Magosto. Os nenos e nenas puideron divertirse con ducias de xogos populares de toda vida: a ra, as carreiras de sacos, os zancos, o aro, o tres en raia e moitos outros. 

E despois dos xogos, a castañada! Que ricas!

Premio para «21 Días En Galego»

Unha magnífica nova! O esforzo realizado o curso pasado na actividade «21 Días En Galego» tivo a unha merecida recompensa cun recoñecemento inesperado: o premio á «Investigación sobre a nosa fala» outorgado pola Asociación Xermolos a todos e cada un dos rapaces de 3ESO participantes na experiencia: Eva Castro, Miguel Fornís, Antía García, Nerea Gende, Lía L. Pombo, Masiell de Matos, Andrés Molinelli, Marta Obarrio, Diego Oreona, Alejandro Ramos, Ánder Renedo e Carlota Vázquez. 

Igualmente obtivo un galardón o noso compañeiro de Bacharelato Diego Pampín na categoría de «vídeo-documental» pola edición do vídeo que resumiu eses «21 Días en Galego» e que podedes ver aquí.

A entrega dos premios tivo lugar o pasado 6 de agosto no Festival de Pardiñas. Alí acudiron moitos dos rapaces coas súas familias e gozaron, tamén, do bo ambiente do Festival. Un agradecemento especial para todos eles! 

O premio anima a repetir a experiencia este novo curso.

«Amar pelos dois»

Máis alá de se vos gustan ou non as baladas románticas, o certo é que estamos de celebración! O portugués, nado do galego-portugués medieval, foi o idioma gañador no Festival de Eurovisión hai só un par de semanas. Unha canción sinxela cantada por Salvador Sobral, un mozo de Lisboa, na súa propia lingua venceu impoñéndose sobre outras supostamente máis «festivaleiras» cantadas, moitas delas, en inglés.

Agora que estamos a estudar en 3ESO o galego no ámbito da lusofonía, aquí vai o reto de hoxe: resolver un encrucillado feito a partir da letra de «Amar pelos dois». Fai clic na imaxe inferior e resolve este pasatempo en liña. Como axuda, podes escoitar e ler (aquí) a canción devagar e despois completar o encrucillado. Se queres apañar aínda algún positivo, podes imprimir a versión en PDF e entregar o pasatempo resolto antes do día do exame. Ánimo! 

Así foi 21 Días En Galego 2017

21 Días En Galego rematou. Un grupo de alumnos e alumnas de terceiro da ESO afrontaron con éxito o reto de vivir tres semanas en galego. Uns conseguiron falalo máis tempo e outros menos, mais todos superaron o receo inicial a cometer erros ou ao «que dirán». E todos aproveitaron a súa actitude aberta e desprexuizada para mellorar a expresión oral.

Entregaron máis de 12 horas de gravacións. Nelas reflexionaron sobre diversos temas propostos e resolveron diferentes retos lúdicos (adiviñas, trabalinguas, recitacións, entrevistas...). De entre todo ese material, seleccionamos menos de 30 minutos que veñen resumir unha experiencia que pagou realmente a pena.

Un agasallo extra, o «Pasagalego» que preparamos para o alumnado do IES da Pobra do Caramiñal en resposta ao que eles nos ofreceron. Cantas palabras sodes quen de acertar?

Grazas mil a Diego Pampín, alumno de primeiro de Bacharelato, pola edición dixital dos vídeos. Todo un profesional! E un agradecemento especial a Mero, o noso padriño, e tamén a todas as familias pola súa complicidade e apoio.

E o ano que vén... máis!

Gañadoras no Día das Letras Galegas

Aquí tedes a Ana Souto Arregui (1º ESO), Rebeca Pombo Fuentes (2º ESO), Lía Lema Pombo (3º ESO) e Inés Villar del Río (4º ESO), as catro gañadoras do I Certame Literario do Día das Letras Galegas celebrado no Fogar, este ano só entre o alumnado da ESO. 

Os seus textos, cheos de talento, competiron con moitas outras creacións que podedes ler aquí. Parabéns a todos os participantes e moi especialmente aos finalistas e ás vencedoras.

O ano de Carlos Casares [3]

O pasado 8 de maio, no marco das actividades das Letras Galegas, o alumnado de bacharelato recibiu a visita de Hakan Casares para lles falar de seu pai, Carlos Casares, polifacético intelectual e escritor sobranceiro da literatura galega, a quen a Academia decidiu homenaxear este ano 2017.

O profesor Pablo Quintá comezou o acto presentando o perfil profesional do poñente como doutor en Filoloxía Galega pola Universidade de Vigo, unha persoa comprometida coa lingua e a cultura galega, membro vitalicio e administrador da Fundación Carlos Casares e Coordinador do Observatorio do Consello da Cultura Galega, Institución na que realiza a súa actividade profesional.

Deseguido, Hakan fixo un percorrido pola traxectora vital, profesional e literaria de seu pai, Carlos Casares. Lembrou aspectos transcendentais como o seu nacemento en Ourense, os anos da infancia na Limia, os seus estudos no Seminario, as amizades con Vicente Risco e Ramón Piñeiro ou o seu casamento con Kristina Berg. Destacou ademais o seu labor de deputado no primeiro Parlamento Galego, a súa participación na redacción da Lei de Normalización Lingüística, o seu traballo de articulista; pero sobre todo, a súa faceta de escritor de recoñecidas obras como A galiña azul, As laranxas máis laranxas de todas as laranxas, Vento ferido, Xoguetes para un tempo prohibido ou Ilustrísima.

[21 DEG: Día 21] Como che vai?

Festa rachada! Hoxe chegamos ao día 21 dos 21 DEG!

Fosen cales fosen as túas motivacións, o importante era falar máis en galego para mellorar a túa expresión oral e tamén que a experiencia che servise para reflexionar sobre unha chea de conceptos que estamos a estudar este curso.

Fixéchelo de marabilla! Estás oficialmente «titulado/a» no proxecto 21 Días En Galego!

Só resta que nos contes, por última vez, «Como che vai?» Podes dar resposta a estas cuestións:

—Como o levaches hoxe?
—Como ves a evolución da túa expresión oral?
—Como te sentes despois de completar o día 21?
—Que retos dos propostos che gustaron máis? Cales menos? Algunha suxestión?
—Se a experiencia se fixese de novo o curso que vén, repetirías? Por que?

Parabéns! E, xa sabes, presumamos con orgullo de todo o bo que temos. Presumamos do galego!

[21 DEG: Día 20] O reto: A entrevista

Último reto de 21DEG! Para quen non saiba, o protagonista da entrevista anterior é o cinco veces campión do mundo de triatlón, o ferrolán Javier Gómez Noya. Aínda que é algo obvio, sempre resulta útil ver un exemplo de como ser galegofalante non é un obstáculo para triunfar polo mundo adiante.

O reto de hoxe consiste en faceres unha entrevista oral en video. É domingo, daquela, se cadra, tes máis tempo e máis posibilidades para escolleres a persoa que che interese. Pode ser un familiar, un amigo/a, un coñecido/a (de ser posible, galegofalante, claro). Podes enfocar a entrevista ao teu gusto: preguntarlle polo seu traballo, pola súa infancia, polas súas afeccións, polo idioma... Como ti vexas?

Preparares un guión previo pode ser útil. Presenta esa persoa e procura que a conversa sexa fluída. Xa sabes: tres minutos mínimo.

Ánimo e adiante!

[21 DEG: Día 19] Como che vai?

Xa estamos a piques de rematar. Día 18 de 21 DEG. Hoxe, de novo, unha pequena sorpresa: unha mensaxe de felicitación e de ánimo de Manuel Núñez Singala, autor d’O achado do castro, comedia que lemos na primeira avaliación. Hai uns meses tivemos un interesante encontro con el.

Case no treito final, tócache contarnos «Como che vai?»

—Como o levaches hoxe?
—Algún momento ou anécdota que che gustaría comentar?
—Como ves a evolución da túa expresión oral?
—Realizar este traballo foi máis doado ou máis difícil do que imaxinabas?
—Recomendarías facer este traballo a outros compañeiros? Que lles dirías?

[21 DEG: Día 18] O reto: Pasagalego

Ollo! Temos sorpresa! A rapazada da Pobra do Caramiñal, pioneira na experiencia de 21 Días En Galego mándanvos un vídeo. Nel propoñen, especialmente para vós, «O Reto» de hoxe. É moi simple, van lanzando preguntas sobre vocabulario seguindo a orde do alfabeto, como no famoso concurso de televisión. Chamáronlle «Pasagalego».

Adiante, acepta o reto e grava as túas respostas. Fai stop no vídeo das preguntas se o precisas. Cantas acertas?

Finalmente, comenta que che pareceu a sorpresa. Graciñas xente da Pobra!

[21 DEG: Día 17] Como che vai?

Coa chegada da actual democracia, aprobouse o noso Estatuto de Autonomía (1981), que recoñece oficialmente por primeira vez que a lingua propia de Galicia é o galego. Desde aquela, varias foron as campañas institucionais que buscaban a promoción da nosa lingua. Aquí tes catro exemplos.

En galego tes todo por dicir, e logo!

Tócache! (Palabras encadeadas)

Orgullos@s do galego

Empápate co galego

Con todo, ningunha campaña de normalización do galego pode ser efectiva sen o compromiso individual de cada un de nós, pois o futuro da lingua só depende da vontade dos seus falantes de mantelo vivo e de transmitírllelo ás futuras xeracións.

Hoxe chegamos ao día 17 dos 21 DEG! Tócache contarnos «Como che vai?» nun vídeo de tres minutos polo menos. Podes dar resposta a estas cuestións:

—Como o levaches hoxe?
—Notas que tes agora menos erros falando? Ou non ves cambios?
—Algún momento ou anécdota que che gustaría comentar?
—Que opinas das campañas anteriores? Que mensaxe cres que transmite cada unha? Cal che gusta máis?
—Ocórreseche algún slogan atraente para unha campaña de promoción do galego?

Ánimo! 

[21 DEG: Día 16] O reto: Nin si, nin non.

Hoxe «O reto» é, sen máis, un xogo de lingua oral que de seguro xa coñeces. Chamarémolo «Nin si, nin non». Por susposto, debedes gravalo en vídeo.

• Xúntate cun compañeiro ou compañeira de «21 días en galego».
• Un de vós fai preguntas e o outro responde.
• Poden ser de calquera tema. A única norma fundamental é que non se pode reponder nin «si» nin «non». E tampouco permanecer en silencio, obviamente.
• Cando se diga «si» ou «non», pérdese e trócanse os papeis. Quen preguntaba, responde; e quen respondía, pregunta.
• Así sucesivamente ata cumprir os 3 minutos. Gravade o xogo sen cortes.

[21 DEG: Día 15] Como che vai?

Día 15 dos 21 DEG! Arriba tedes un grupo de alumnos e alumnas do instituto Vicente Cañada Blanch, de Londres, facendo un traballo en vídeo sobre Sir John Moore, heroe na loita contra Napoleón morto e soterrado na Coruña. Uns son galegos nados en Galicia. Outros son galegos nados en Londres. E outros queren saber máis de Galicia.

Para descubrir o que eles senten desde Londres polo galego, velaí vai estroutro vídeo.

E agora, cóntanos «Como che vai?». Para que non che resulte monótono, xa sabes que imos variando un chisco as preguntas:

—Como o levaches hoxe?

—Algún momento ou anécdota que che gustaría comentar?

—Segues con gañas de continuar?

—Que opinión che merecen os vídeos anteriores?

—Gustaríache viaxar para aprender novos idiomas?

—Cres que falar galego é un obstáculo nun mundo multicultural?

[21 DEG: Día 14] O reto: Un chisco de humor

De novo, «O reto». Desta vez tócache desenvolver todos os teus dotes de narrador cómico. Mais antes, para te inspirar, escoita a Quico Cadaval, autor tetral, actor e contacontos de Riveira. Este monólogo, titulado «Os coruños» é, se cadra, unha das mellores pezas cómicas orais creadas nunca na nosa lingua. E ademais tócanos moi de preto. Seguro que soltas unhas boas gargalladas!

Obviamente, non se che esixe que o fagas tan ben como Quico Cadaval, simplemente debes gravar o teu propio monólogo de 3 minutos. Aí van unhas ideas. Podes:

—Contar algunha anécdota persoal que resulte moi graciosa.
—Relatar algunha historia cómica que che contasen os maiores.
—Contar uns chistes (ollo!, non deben ser sexistas, nin racistas...).
—Combinar as opcións anteriores.

Antes podes ensaiar un chisco! Ánimo!

[21 DEG: Día 13] Como che vai?

Hoxe chegamos ao día 13 dos 21 DEG! Deseguido, un novo vídeo. Este formou parte da campaña «Orgullos@s do noso, orgullos@s do galego». O seu obxectivo: amosar o valor e a potencialidade da nosa lingua pola súa relación co portugués.

Comproba agora se che sucede como á protagonista do vídeo e podes entender sen dificultade a canción «Aquarela» do brasileiro Toquinho.

Sabías que falando galego, podes entenderte no ámbito da lusofonía, sen grandes dificultades, cuns 215 millóns de persoas? Se ademais, falas castelán e inglés podes chegar a comunicarte en total con case 1000 millóns!

Cóntanos agora «Como che vai?» nun vídeo de tres minutos polo menos. Podes dar resposta a estas cuestións:

—Como o levaches hoxe?
—Como ves a evolución da túa expresión oral?
—Algún momento ou anécdota que che gustaría comentar?
—Segues con gañas de continuar?
—Comprendiches sen dificultades a canción de Toquinho?
—Viaxaches algunha vez a Portugal ou a Brasil? Que tal?

Ánimo! 

[21 DEG: Día 12] O reto: Toca adiviñas

Como as demais mostras da nosa cultura popular tradicional, as adiviñas tranmitíronse de xeración en xeración, de forma oral: aprendíanse de llelas escoitar a outros e de cavilar sobre elas para lles dar resposta. 

«O reto» hoxe é, en primeiro lugar, buscar unhas cantas adiviñas coa súa solución (as que che parezan máis orixinais, divertidas...). Nós propoñémosche algunhas. Espreme os miolos para dar coa solución! (Ollo! Se non dás atopado as repostas, podes pasar o rato sobre a parte en branco debaixo de cada adiviña)

Adiviña 1

Que cousa, cousiña é,

para adiviñar é,

que, se está aberta, garda

e, se está pechada,

non garda nada?
O paraugas

Adiviña 2

Que cousa, cousiña é

que se pon na mesa,

córtase, repártese

e non se come?
A baralla

Adiviña 3

Anda e non ten pés, 

come e non ten boca, 

canta comida lle dan 

toda lle parece pouca.
O muíño

Adiviña 4

Dúas irmanciñas van ao compás, 

cos pés para adiante 

e os ollos para atrás.
As tesoiras

Adiviña 5

Unha señorita moi aseñorada, 

sempre está na casa 

e sempre está mollada.
A lingua

Adiviña 6

Zoca e media en cada pé,

cantas zocas veñen ser?
Dúas zocas (e dúas medias)

Adiviña 7

De que hai que encher un caldeiro

para que pese menos que baleiro?
De buratos

Cando as teñas, grávate recitándollelas a outras persoas (familia, amigos, coñecidos...). Grava tamén as súas respostas (sexan correctas ou non). Xa sabes, cun mínimo de tres minutos.

[21 DEG: Día 11] Como che vai?

Xa pasamos o ecuador dos 21 DEG! E para celebralo, aí vai un vídeo que de seguro che vai gustar.

Se te pos a pensar, todas estas persoas que repiten con orgullo «É meu! É noso!», ademais de se referir ao Deportivo da Coruña, tamén poderían falar, co mesmo orgullo, do galego, a lingua en que se expresan, o idioma propio deste recuncho verde da península. Orgullo por algo «moi noso» que nos define e que está ligado a nós desde hai máis de mil anos! Xeración tras xeración!

Grava agora o teu vídeo, de polo menos tres minutos, e cóntanos «Como che vai?»:

—Como o levaches hoxe?
—Como ves a evolución da túa expresión oral?
—Algún momento ou anécdota que che gustaría comentar?
—Segues con gañas de continuar?
—Que opinión che merece o vídeo de hoxe?
—E a reflexión sobre o orgullo polo Dépor e polo galego?

Ánimo! 

[21 DEG: Día 10] O reto: Discursos baleiros

Hoxe «O reto» consiste en facer unha parodia do discurso político. Sabido é que, ás veces, certas intervencións dos nosos representantes públicos vólvense embarulladas e incomprensibles.

Como brincadeira, propoñémosche usar a seguinte táboa para caricaturizar esa linguaxe artificiosa e baleira. É ben doado: 

— Comeza polo primeiro enunciado da primeira columna (Amigas e amigos...).
— Continúa con calquera frase da segunda columna, logo con calquera da terceira e despois con calquera da cuarta.
— O proceso repítese unindo de novo como se queira os enunciados das sucesivas columnas.

As miles de combinacións posibles permiten crear un discurso fluído, interminable e... totalmente baleiro!

Ánimo! Ensáiao primeiro, lembra que es «un político ante o seu auditorio». Despois grávao. Xa sabes, con tres minutos é suficiente.

[21 DEG: Día 09] Como che vai?

Día 9 de 21 Días En Galego [21 DEG]! Cóntanos «Como che vai?». Mais, como antonte, antes de gravar o teu vídeo, escoita estoutra charla. Hoxe fala a xornalista gaditana Carmen Grimaldi: unha «alofalante». Que que demo é iso? O prefixo «alo-» significa ‘outro’ ‘distinto’, daquela «alofalante» é un tipo particular de «neofalante»: unha persoa procedente doutro lugar, doutro país, que comeza a expresarse na lingua do novo territorio onde vive. Carme naceu e viviu toda a vida en Cádiz e, desde que hai un ano veu vivir á Coruña, comezou a falar galego. 

Moito do que conta hoxe Carmen Grimaldi, e antonte Belén Regueira, axudarache a entender cousas que temos visto sobre bilingüismo, diglosia, conflito lingüístico, prexuízos, substitución lingüística... 

Grava agora o teu vídeo, de polo menos tres minutos, comentando cuestións como estas:

—Como o levaches hoxe?
—Vas falando cada vez máis galego? Ou non?
—Algún momento ou anécdota que mereza comentarse?
—Segues con gañas de continuar?
—Que opinas da charla de Carmen Grimaldi?
—Descubriches algo útil ou interesante nas súas palabras?

Ánimo! 

[21 DEG: Día 08] O reto: Pronomes e Rocío Jurado

Andamos a voltas cos pronomes átonos e coa súa colocación (antes do verbo?, despois?). Un tema que, polo que contades nos vosos vídeos, créavos bastantes inseguridades.

Para vos axudar en tan delicada cuestión, aquí tedes un curso intensivo sobre o tema a cargo de Lucía Aldao e María Lado, dúas mestras da poesía ao vivo. O seu recurso básico: a versión galega de «Como yo te amo», de Rocío Jurado!

Como recordatorio, estas son as regras xerais de colocación do pronome átono.

DESPOIS DO VERBO

1. Por regra xeral, o pronome átono vai despois do verbo e pegado a el: Gustoume a película.

ANTES DO VERBO

2. Se a oración é negativa: Non me gustou a película.

3. En oracións subordinadas ou naquelas introducidas por un pronome interrogativo ou exclamativo: Dixen que me gustou a película. / Que película me gustou?

4. En oracións introducidas por certos adverbios: xa, só, ben, mal, axiña, sempre, aínda, aquí, aí, alí, máis, menos, seica, disque...: Sempre me gustou a película.

5. En oracións introducidas por certos pronomes indefinidos: ninguén, alguén, calquera, mesmo, algo, algún, todo, nada, bastante...: Algo me gustou a película.

E deseguido, a transcrición da letra (os pronomes átonos en vermello e os verbos subliñados).

Como eu te amo, como eu te amo,
convéncete, convéncete,
ninguén te amará.
Como eu te amo, como eu te amo,
esquécete, esquécete,
ninguén te amará,
ninguén te amará.
Ninguén porque
eu, eu ámote coa forza das mareas,
eu, eu ámote co impeto do vento,
eu, que te amo na distancia e no tempo,
eu, eu ámote coa alma e coa carne,
eu, que te amo como o neno á súa alborada,
eu, que te amo como o home ao seu recordo,
eu, que te amo a puro berro e en silencio,
eu, que te amo dunha forma sobrehumana, 
eu, que te amo na alegría e no pranto,
eu, que te amo no perigo e na calma,
eu, que te amo cando berras, cando calas,
eu, que te amo tanto, eu ámote tanto, eu... 

O reto de hoxe consiste en xustificardes, oralmente, a posición de cada un deses pronomes antes ou despois do verbo; é dicir, indicardes que regra (1, 2, 3, 4 ou 5) se cumpre en cada caso. Despois, xa postos, ata completar o mínimo de tres minutos, debedes comentar a vosa opinión sobre a clase de galego.

—Que é o que máis vos gusta? E o que menos?

—Recordades algunha sesión, momento ou anécdota en especial? 

—Tedes algunha suxestión?

[21 DEG: Día 07] Como che vai?

Co día de hoxe xa van sete: unha semaniña de 21 Días En Galego [21 DEG]! De novo, tócache contarnos «Como che vai?». Antes de gravar o teu vídeo, escoita esta charla da xornalista coruñesa Belén Regueira. Ela é unha «neofalante»: xa sabes, unha persoa que comeza a expresarse nunha nova lingua. Como descubrirás na súa exposición, Belén ata a mocidade só falaba castelán e despois comezou a falar galego.

Grava o teu vídeo, de polo menos tres minutos, comentando cuestións como estas:

—Que tal levaches a semana?
—Vas falando cada vez máis galego? Ou non?
—Sénteste máis cómodo agora que ao principio?
—Segues con gañas de continuar?
—Que opinas da charla de Belén Regueira?
—Percibes algún paralelismo co que ela conta?

Ánimo! 

[21 DEG: Día 06] O reto: Recitamos a Rosalía

O pasado 27 de febreiro cumpríronse 180 anos do nacemento de Rosalía de Castro. Unha escritora valente que no século XIX venceu importantes obstáculos: os prexuízos contra a muller e tamén contra unha lingua minorizada coma o galego. A pesar disto, acabou por se converter en símbolo da nosa cultura e alcanzou recoñecemento universal, coa súa obra traducida ao inglés, ao ruso, ao xaponés…

Rosalía é ademais unha poeta amplamente musicada, cos estilos máis variados: desde a canción lírica ao rap, desde o folk ao merengue, desde o jazz ao heavy.

«O reto» de hoxe consiste en homenaxear a Rosalía de Castro recitando dous dos seus poemas máis coñecidos: «Adios ríos, adiós fontes» e «Negra sombra».

—Lede varias veces os textos previamente.
—Procurade comprender todo, consultade o vocabulario que non coñezades.
—Gravade a recitación coidando a vocalización e a expresividade.
—Finalmente, engadide a vosa valoración sobre os poemas.

[21 DEG: Día 05] Como che vai?

Día 5 de 21 Días En Galego [21 DEG]. De novo, correspóndeche contarnos «Como che vai?». Grava un vídeo de polo menos tres minutos explicándoo:

—Cambiou moito a túa rutina ao ser fin de semana?
—Falaches en galego máis que outros días? Ou menos?
—Algunha anécdota interesante?
—Sentes o apoio dos que te rodean? E ti, como te sentes?
—Atopaches dificultades? Cales?
—Segues con gañas de continuar?

E máis mensaxes que animan a usar a lingua de noso. A campaña de hai uns anos «Gústame... o galego!», con xente de a pé, anónima, e tamén xente máis coñecida: o actor Luís Tosar, o xornalista Lois Pereiro, o músico Toñito de Poi, a poeta Yolanda Castaño ou os novelistas Manuel Rivas e Agustín Fernández Paz. E por alí andaba tamén... Mero! 

[21 DEG: Día 04] O reto: Que música che gusta?

Seguro que no teu tempo de lecer aproveitas ás veces para escoitar algo de música. Hoxe, día 4 de 21, o reto é, sinxelamente, falarmos sobre o tema (xa sabes, durante 3 minutos como mínimo). Sóltate e grava unha breve charla túa sobre a cuestión. Se o prefires, podes facelo dando resposta a estas preguntas:

• Adoitas escoitar música?

• En que momentos? 
• Gústache ir a concertos? Por que?
• Cales son os teus gustos musicais?
• Escoitas algo de música en galego?
• Coñeces estes grupos? Cal che gusta máis? Cal menos? Por que?

Monoulious DOP (Noia)

Bolboreta (A Coruña)

Esposa (Santiago de Compostela)

Aid (Vigo)

Ataque Escampe (Santiago de Compostela)

Telephones Rouges (O Grove)

Ses (A Coruña)

[21 DEG: Día 03] Como che vai?

Día 3 de 21 Días En Galego [21 DEG]. De novo, correspóndeche contarnos «Como che vai?». Grava un vídeo de polo menos tres minutos explicándoo:

—Que fixeches durante a xornada?
—Conseguiches falar todo o tempo en galego?
—Como te sentiches? Algo de medo ou vergonza?
—Algún momento ou anécdota de interese?
—Como vai reaccionando a xente ao teu arredor?
—Atopaches dificultades? Cales?
—Segues con gañas de continuar?

Ah!, e se cadra xa coñeces este amigo que tamén nos quixo animar. «Ai lalelo, ai lalalo, o galego hai que falalo!»

Ánimo!

[21 DEG: Día 02] O reto: Comezamos con trabalinguas

Segundo día. «O reto» inicial, para ir quecendo, é... enredar con trabalinguas. Todas as culturas do mundo desenvolveron e conservaron, transmitidas de xeración en xeración, estas mostras da tradición oral. Así o podemos comprobar neste vídeo, un traballo de compañeiros vosos do Fogar sobre a diversidade lingüística (a partir da realidade do noso centro). 

Deseguido deixámosvos cinco trabalinguas de noso, ordenados segundo a súa dificultade (dos máis doados aos máis difíciles). Seriades quen de recitalos todos correctamente? Intentádeo e gravádeo en vídeo (xa sabedes: tedes arredor de 3 minutos).

Trabalinguas 1
– ¿Ten tinta, Antón?
– Tinta Antón ten.

Trabalinguas 2
Se vou a Bueu nun bou vou.
Se non vou a Bueu nun bou non vou.

Trabalinguas 3
Do queixo non che me queixo,
que o queixo ben che me sabe;
quéixome de quen o vende,
que non mo deixa de balde.

Trabalinguas 4
Cinco figafarzos novos
afigafarzaron a figafarza vella;
veu o figafarzo vello
e afigafarzou os cinco figafarzos novos
e mais a figafarza vella.

Trabalinguas 5
Unha pega merga, reborderga,
gorda, rebirigorda,
acotobelada e xorda
cría pegos mergos, rebordergos,
gordos, rebirigordos,
acotobelados e xordos.
Se non criase pegos mergos, rebordergos,
gordos, rebirigordos,
acotobelados e xordos
non sería unha pega merga, reborderga,
gorda, rebirigorda,
acotobelada e xorda.

[21 DEG: Día 01] Como che vai?

Chegou o día! Comeza a experiencia dos 21 Días En Galego [21 DEG]. Hoxe, día 1, correspóndeche contarnos «Como che vai?». Ao rematares a xornada, grava un vídeo de polo menos tres minutos explicándoo:

—Que fixeches durante o día?
—Conseguiches falar todo o tempo en galego?
—Como te sentiches? Pensaches moito no «que dirán»? Fréate o medo aos erros?
—Como reaccionou a xente ao teu arredor?
—Atopaches dificultades? Cales?
—Segues con gañas de continuar? Por que?

E para vos sentirdes máis acompañados, unha sorpresa! Aquí van unhas palabras de ánimo de Baldomero Iglesias, que accedeu a ser o noso padriño nesta experiencia de 21 Días En Galego. Como lembraredes, con Mero vivimos unha inesquecible xornada compartindo cantos de Nadal. Desta volta, quixo enviarvos esta mensaxe de alento. Graciñas, Mero! E ánimo a todos e todas!

21 Días En Galego: Mañá comezamos!

Como sabedes, un dos traballos voluntarios en 3ESO para este terceiro trimestre é «21 Días En Galego». Os pioneiros neste proxecto foron rapaces e rapazas do IES da Pobra do Caramiñal, que xa levan catro anos participando. Conscientes de que moitos de vós non tedes o galego como lingua habitual e seguindo o ronsel do alumnado do instituto da Pobra, convidámovos a desenvolver en galego a vosa vida cotiá (na casa, no centro, na rúa...) durante 21 días e valorar esa experiencia. 

Lembrade que perseguimos dous obxectivos principais: 

• Mellorar a nosa expresión oral.
• Provocar a reflexión persoal sobre a nosa relación co idioma galego.

Como seguimento diario, propoñémosvos actividades orais de dous tipos, que serán necesariamente gravadas en vídeo.

— «Como che vai?» (días impares). Consiste en facer unha gravación, cun mínimo de 3 minutos de duración, comentando como levades a experiencia: sensacións, dificultades do día a día, reaccións dos que vos rodean (se vos axudan, se vos cuestionan...)
— «O reto» (días pares). Tamén mediante unha gravación dun mínimo de 3 minutos, debedes de contestar oralmente a tarefa que se vos propoña: reflexionar sobre un tema, entrevistar unha terceira persoa, comentar un libro, pronunciar uns trabalinguas...

Día a día iremos dando as instrucións necesarias sobre estas actividades aquí, en Achaveeomundo, e as vosas gravacións serán recollidas semanalmente.

Moitos de vós xa anunciastes que iades participar... e mañá comezamos! Unha última axuda: a curtametraxe que María e Antía (dúas alumnas do Fogar) fixeron no 2014 a partir do relato «Instrucciones para aprender a hablar gallego», de Made in Galiza de Séchu Sende.

Seguro que algún consello pode servos útil! Ánimo!

Encontro con Manuel Rivas

O pasado 6 de abril celebrouse no salón de actos do centro un encontro do alumnado de Bacharelato con Manuel Rivas, sobranceiro escritor coruñés.

De inicio, a alumna Cristina Mouriño lembrou a traxectoria profesional do autor desde os seus inicios como xornalista ata a súa faceta como poeta, ensaísta, académico e narrador.

Pola súa parte, Rivas realizou unha alocución sobre a importancia da palabra e da literatura desde o seu nacemento e conservación na tradición oral ata as súas distintas manifestacións escritas. Asemade, comentou aspectos como o motivo e a inspiración do libro As voces baixas que, nesta ocasión, viña de ler o alumnado; momento en que se produciu un pequeno coloquio entre escritor e discentes.

No remate, o escritor asinou e dedicou algúns exemplares de distintas obras súas.