Premios da RAG

Tivemos a enorme sorte de ser un dos tres centros galegos gañadores do concurso «Contádenos o voso Día das Letras Galegas de Luísa Villalta (2024)» convocado pola Real Academia Galega.

O pasado martes 22 de outubro acudimos ao acto de entrega destes premios no auditorio da Casa da Cultura Pintor Lloréns de Sada. Aproveitamos a saída para, á primeira hora da mañá, realizar unha visita didáctica á fábrica de Sargadelos que está na mesma localidade. 

Foron moitos os alumnos e alumnas do Fogar, de todas as etapas, que participaron activamente dalgún xeito nos proxectos presentados a este concurso. Non obstante, debido ao aforo limitado do auditorio, só puido acudir un grupo de compañeiros en representación de todos os demais. 

Unha xornada que chea de alegrías e bos momentos que non esqueceremos. Parabéns a todos os profesores e profesoras que colaboraron. E tamén a nenos, nenas e familias que se comprometeron na realización das actividades merecedoras deste recoñecemento. Porque... O GALEGO MOLA!

Os xéneros periodísticos

O xornalismo ou periodismo baséase na necesidade que ten o ser humano de obter información. Os xornalistas son os encargados de presentar os feitos e datos de forma clara e concisa, pero tamén poden incluír as súas propias opinións á hora de relatalos. Por iso, é fundamental coñecer e dominar os principais xéneros periodísticos.

Esta esquema ofréceche unha visión xeral dos trazos dos principais xéneros periodísticos e de como se clasifican.

Durante este curso, con seguridade terás que localizar, ler, analizar e comentar moitos textos destes xéneros. Para facelo, dispós tradicionais diarios e revistas en papel. Mais tamén pode serche cómodo coñecer e manexar diferentes publicacións el liña. Por exemplo:

XORNAIS

https://galego.lavozdegalicia.es/

https://praza.gal/

https://www.nosdiario.gal/

https://xornaldacoruna.gal/

REVISTAS

https://codigocero.com/

https://www.gciencia.com/

https://www.disquecool.com/

https://www.consumer.es/gl/

https://temposdixital.gal/

Análise do campo semántico

O significado das palabras pode descompoñerse en elementos mínimos chamados semas. Así temos que o significado de gato se compón destes semas: ‘animal’, ‘felino’, ‘doméstico’. 

Denomínase campo semántico o conxunto de palabras da mesma categoría gramatical que coinciden nun trazo significativo mínimo (ou sema) e se opoñen entre si pola presenza ou ausencia doutros trazos. Por exemplo, as palabras cadeira, butaca, banqueta ou sofá, entre outras, pertencen ao campo semántico dos asentos porque comparten o sema ‘asento’ e se opoñen entre si por posuíren ou non outros semas mínimos: ‘con patas’, ‘con respaldo’, ‘con brazos’...

Os estudosos da semántica desenvolveron unha técnica chamada análise de compoñentes. Con ela pódense establecer as oposicións entre todos estes semas de forma que se crea un inventario ordenado e exhaustivo dos campos semánticos.

Por exemplo:

ANÁLISE DE COMPOÑENTES DO CAMPO SEMÁNTICO: ‘OS ASENTOS’

«Castellanos de Castilla», de Rosalía de Castro

 

Como vimos na aula, Castela foi destino obrigado para Rosalía de Castro e a súa familia en varias ocasións. Alí, nosa poeta foi testemuña das duras condicións en que vivían os xornaleiros galegos que emigraban á meseta na época da sega. No seu poema «Castellanos de Castilla», describe o maltrato e a angustia que soportan estes segadores galegos. 

A voz poética é a da muller dun deles. Esta chora, con dor e desconsolo, a morte do seu home como consecuencia das duras condicións de traballo. Unha dor que a leva a amosar o seu desprezo por Castela e a pedir un bo trato aos galegos. 

O poema ten, daquela, unha clara temática social-patriótica e resulta hoxe plenamente vixente se pensamos na dureza da situación da poboación emigrante en moitas partes do mundo.

 

O Fogar coas Letras Galegas

A celebración deste ano do Día das Letras Galegas no Fogar tivo tres eixos centrais. 

Por unha parte, xunto con outros centros concertados da Coruña (agrupados en Escolas Católicas), participamos na realización do vídeo documental: «A Coruña de Villalta». sobre a figura da autora homenaxeada este ano. Un gran labor o dos nosos «xornalistas» de Primaria e Secundaria, que exerceron reporteiros e presentadores.

Por outra parte, as etapas de Infantil, Primaria e Secundaria participaron durante toda unha semana nun proxecto lúdico elaborado desde o propio centro: «A xincana ‘Luísa Villalta’». Unha serie de xogos e pasatempos (Xincana e Autodefinido) adaptados para distintas idades e que xiraban arredor da figura da escritora coruñesa.

 

Por último, durante todo o mes de maio, o alumnado de 3° e 4° de Primaria estivo traballando a música tradicional da man de Xabier Díaz. Achegámonos así ás cantigas dos nosos maiores, que aprendían dun xeito oral. Tamén practicamos algún paso de xota e incluso montamos a peza cun grupo de cantareiros e cantareiras que se forman en asociacións e escolas da nosa cidade.

Un gran traballo de distintos departamentos (Lingua Galega, Plástica, Música, Tecnoloxía...) que deu lugar a unha combinación de actividades orais e escritas coas que puidemos celebrar, de forma lúdica e motivadora, as nosas Letras Galegas!

       

Ver esta publicación en Instagram

Una publicación compartida de Colegio Hogar Santa Margarita (@hogarcoruna)

17 de maio para Luísa Villalta

Un ano máis chega o Día das Letras Galegas e a homenaxeada este ano é Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004). Foi unha escritora, filóloga e violinista galega. Cultivou todos os xéneros: teatro, narrativa, ensaio, articulismo... Aínda que destacou pola súa obra poética.

Desde o ano 1988 traballou como profesora de Lingua Galega e Literatura no IES Xosé Neira Vilas (Perillo, Oleiros), IES Canido (Ferrol) e, finalmente, no IES Isaac Díaz Pardo de Sada.

Mais Villalta tamén foi coñecida e recoñecida por implicarse nun innumerable abano de iniciativas cívicas e culturais: participou en actividades da Mesa pola Normalización Lingüística, da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (de cuxa directiva fixo parte) ou do Foro Negro da Cultura nado despois do naufraxio do petroleiro Prestige.

Unha homenaxe, sen dúbida, ben merecida para unha muller que faleceu de forma inesperada e prematura, con só 46 anos, debido a unha meninxite. 

Ruta Pondaliana 2024

O pasado 7 de maio, o alumnado de 3ESO animouse, un ano máis, a participar na Ruta Pondaliana. Unha xornada para aprender ao aire libre, no propio territorio. Para aprender e, tamén, para gozar cos compañeiros e compañeiras no entorno natural e cultural da comarca de Bergantiños. 

Pola mañá, achegámonos ao castro de Borneiro e ao dolmen de Dombate (visita guiada). Ao medio día xa estabamos no piñeiral da praia de Balarés, onde comemos e puidemos gozar dunhas horas de lecer.

Pola tarde, realizamos a camiñada prevista polo Monte Branco e pola desembocadura do Anllóns, ata chegar á casa natal de Eduardo Pondal, en Ponteceso. 

Unha xornada inesquecible! Parabéns a todos e todas polo ben que fixestes a lectura e comentario in situ dos poemas pondalianos!

Galería de fotos

Obradoiro de cómic

En 6º de Primaria estivemos estes días a traballar o cómic. Estudamos todos os seus elementos característicos: os tipos de planos, os globos, as onomatopeas, as liñas cinéticas... E como actividade final, tocou deseñarmos, en grupos, os nosos propios cómics, en galego. 

Este foi o comezo da historia común que propuxemos:

Mentres estaba no meu cuarto, pola fiestra vin
como se aproximaba unha nave extraterrestre...

 

Puxémonos mans á obra e estes son algún dos mellores cómics elaborados. Parabéns a todos e todas!

Bradley Gestal e Matías Rodríguez

Antón Fernández e Marian Docal

Jimena Goicochea e Uxía Boquete

Andrea e Lucía López Carlone

Carolina Díaz e Martina Labandeira

Xabier Villasenín e Claudia Quiroga

A Coruña de Villalta

Seguindo o ronsel dos magnificos telexornais das Letras Galegas que durante anos crearon no CPI dos Dices de Rois, varios centros concertados da Coruña (agrupados en Escolas Católicas) animámonos a realizar un video documental sobre a figura de Luísa Villalta, a escritora homenaxeada este ano no Día da Letras Galegas.

O resultado é o que temos arriba. Un gran traballo que recolle as diversas facetas da poeta coruñesa: a súa familia, infancia e mocidade; a súa paixón pola música; o seu labor docente e a pegada que deixou; o seu compromiso como poeta; e tamén a súa morte, inesperada e prematura.

Temos que felicitar a todos os rapaces e rapazas que participaron, do noso Fogar e tamén dos outros centros (Esclavas, Compañía de María, Santa María del Mar, Dominicos, Franciscanos e Grande Obra de Atocha). 

Un gran traballo!

Encontro con Andrea Maceiras

Onte, luns 4 de marzo. tivemos a sorte de contar coa visita de Andrea Maceiras, a autora de Alma de elefante. Este trimestre, todo sexto de Primaria gozou coa lectura desta novela. A autora coruñesa reservou parte da mañá para achegarse ao Fogar e compartir cos nosos nenos e nenas a súa experiencia como escritora. 

Tivemos tempo de facerlle moitas preguntas e Andrea falounos de como se inspirou para escribir o libro nunha viaxe polo sueste asiático, de como foi desenvolvendo os personaxes e a trama, de como comezou a súa vocación de escritora, das súas obras literarias preferidas...

E tamén tivo a amabilidade de asinar libros para todos os rapaces e rapazas que trouxeron os seus exemplares. Esperamos seguir contando, no futuro, coa visita doutros autores galegos

Día de Rosalía 2024

Aproxímase o Día de Rosalía. Será este venres, 23 de febreiro. En tal data de 1837 naceu, en Santiago de Compostela, a nosa galega máis universal, Rosalía de Castro. Unha muller que conseguiu converterse na impulsora do Rexurdimento da literatura galega con poemas hoxe traducidos a ducias e ducias de idiomas: inglés, francés, alemán, ruso, xaponés, éuscaro, hebreo, turco, hindi, guaraní...

Para celebrar o Día de Rosalía, este ano, entre outras actividades, preparamos o vídeo que puidestes ver arriba. Un gran traballo colaborativo no que nenos e nenas de todas as etapas (desde Infantil ata Bacharelato), coas súas familias, fixeron a recitación dun dos seus poemas máis célebres: «Miña casiña, meu lar», tamén coñecido como «Caldo de gloria». Graciñas mil a todos: pequenos, pais, nais, avós, avoas... Un gran traballo!

Foi un proxecto, ademais, no que tamén colaborou profesorado de diferentes seminarios: o de Lingua Galega, o de Tecnoloxía e o de Plástica e Debuxo. 

Ah!, e se queres saber máis sobre a figura de Rosalía de Castro, aquí deixamos estoutro vídeo. Feliz Día de Rosalía!!!!!

Pardo de Cela, un heroe nos Séculos Escuros

Todas as culturas do mundo teñen e tiveron os seus propios heroes: na Grecia clásica (Ulises), na Bretaña medieval (Rei Artur), en Castela (O Cid), en Escocia (William Wallace)... Ás veces, estes héroes estaban por riba dos humanos comúns e mesmo moitos deles eran semideuses. 

En Galicia, a tradición popular tamén creou os nosos propios heroes que forxaron a historia desta terra. Un deles non loitou con bestas máxicas e era un simple mortal, mais foi quen de realizar unha xesta que podemos considerar imposible: enfrontouse aos deuses da súa época, os Reis Católicos, converténdose nun símbolo e nun dos personaxes máis míticos e lendarios de Galicia: Pedro Pardo de Cela.

Esta figura foi tan significativa para o pobo galego que conservamos dous textos escritos que contan a súa historia: un en verso, o Pranto da Frouxeira, e outro en prosa, Relazón da carta executoria. Ambos os dous de finais do século XV, unha época en que a literatura galega comezou a quedar fóra da expresión escrita e que coñecemos populamente como Séculos Escuros.

 k k k k fdmkdkllmfkd

Metáforas e adiviñas

Estes días andamos en sexto de Primaria a traballar os recursos literarios (a personificación, a hipérbole...). Un dos máis importantes e empregados é a metáfora. 

A metáfora é ese recurso no que se relacionan dous elementos con algunha semellanza entre si (sen usar partículas comparativas). Estes elementos serían o Termo Real (R) e o Termo Imaxe (I). Así, se dicimos:

Os teus dentes son perlas brillantes

Temos unha metáfora que relaciona o Termo Real (R) dentes co Termo Imaxinario (I) perlas brillantes. Evocamos daquela a imaxe duns dentes brancos e relucentes como perlas.

As adiviñas populares tamén recorren con moita frecuencia ao recurso da metáfora. Por exemplo:

Ten un dente e tira pola xente (Solución: a campá)

Nesta adiviña, o Termo Real (R) campá relaciónase co Termo Imaxinario (I) [boca] dun só dente; é dicir, o badalo da campá sería o único dente dunha boca. Se somos hábiles recoñecendo os elementos da metáfora, tamén temos máis doado dar coa solución da adiviña. 

Queres practicar? Os alumnos e alumnas de sexto de Primaria prepararon este vídeo para convidarte a «xogar ás adiviñas». Adiante! Cantas das resolvido?