[21DEG: Día 10] O reto: A ver quen sabe máis

O reto de hoxe é ben sinxelo: facer en familia un «A ver quen sabe máis». Unha especie de «Pasagalego» mais sen orde alfabética. Un agasallo da rapazada do IES Francisco Daviña Rey de Monforte de Lemos, participantes neste 2019 no «21 Días en galego e +».

Xúntate co teu pai, coa túa nai, cun irmán ou irmá, cun avó ou avoa ou con quen ti vexas. Escoitade xuntos as 21 definicións do vídeo e a ver quen adiviña antes as palabras. E ollo! Coidado cos castelanismos!

Adiante! A ver quen sabe máis!

[21DEG: Día 09] Como che vai?

Hoxe, día 9 de 21DEG, presentámosche a «youtubeira» Eira Losada. Desde hai un tempo esta estudante achega as súas recomendacións literarias na canle en Youtube da Editorial Galaxia. No pasado 2018, convidárona a dar unha charla nos LGx15, ciclos anuais de conferencias arredor da nosa lingua. 

Eira conta como, sendo galegofalante desde cativa, conseguiu vencer a inercia do ambiente castelanizado dos institutos urbanos e acabou por se converter nun «motor da lingua».

Agora toca un novo «Como che vai?». Xa sabes, polo menos 3 minutos de comentarios teus, por exemplo, sobre estas cuestións.

—Vai resultándoche máis doado falar en galego? E facelo durante máis tempo?
—Eira Losada conta a súa historia persoal co galego. Podes ti contar a túa? A túa familia é galega? Se é así, son da Coruña ou proceden doutro lugar? Falan os teus avós galego? E os teus pais?
—Que opinas do que conta Eira Losada? Identifícaste ti en algo con ela?
—Como verías houbese un «motor da lingua» entre os teus compañeiros/as? Veste a ti mesmo/a nese papel? Por que?

[21DEG: Día 08] O reto: Que me estás contando?

Hoxe, venres, propoñemos un xogo en grupo. Podes organizalo con familiares ou con amigos/as. Como mellor che veña.

Trátase de imitar o «Que me estás contando?» de Land Rober. Se non sabes en que consiste, bótalle unha ollada a este vídeo.

Formade un grupo de tres membros. Cada participante anota nun papel unha palabra (que non deben coñecer os compañeiros). Logo preparádevos para gravar o xogo seguindo estas pautas: 

• Un de vós amosa o seu papel á cámara (sen que os demais o vexan) e comezará a explicar mediante acenos e xestos esa palabra.

• Os outros dous, como no programa Land Rober, deben adiviñala. Gaña o primeiro en conseguilo.

• O proceso repítese repartindo por quendas os papeis de «mimo» e de «adiviñadores». 

Cando rematedes con esas tres palabras, podedes repetir o xogo con outras, se vos apetece.

[21DEG: Día 07] Como che vai?

A diversidade lingüística no mundo é unha riqueza que cómpre defender. Como xa temos falado, cada unha das 6000 linguas do mundo ofrece unha visión particular e única da realidade. Deseguido, un exemplo ben ilustrativo: a palabra mamihlapinatapai, do idioma amerindio yagán, propio dos indíxenas homónimos da Terra do Fogo, no extremo sur de Chile e da Arxentina.

Ben, pois mamihlapinatapai, que case parece un trabalinguas, ben significar algo así como ‘unha mirada entre dúas persoas, cada unha das cales espera que a outra comece unha acción que ambas as dúas desexan pero que ningunha se anima a iniciar ou suxerir’.

Resulta abraiante comprobar como nesa lingua unha soa palabra nomea algo tan cheo de información e matices que nós só podemos expresar cunha longa oración (case un microrrelato). A mágoa é que xa só unha persoa no mundo pode falar yagán. Chámase Cristina Calderón, unha india nativa chilena de 90 anos. Lamentablemente, é a derradeira falante de yagán e o seu idioma morrerá con ela. Aquí tes un breve vídeo para coñecer a súa historia.

Agora, imos co «Como che vai?». Toca falar.

— Como vai a túa experiencia en 21DEG?
— Notas algunha evolución no teu galego oral despois destes primeiros 7 días?
— Éche máis doado falar en galego de luns a venres ou na fin de semana? Por que?
— Podes pronunciar correctamente mamihlapinatapai? Demóstrao.
— Que opinas sobre a inminente desaparición do idioma yagán?
— Pensas que o galego pode seguir no futuro o mesmo camiño? Por que?

[21DEG: Día 06] O reto: Karaoke

Hoxe a cantar! E tanto ten que se che dea ben, mal ou regular. 

O teu reto: cantar completa a canción popular «Catro vellos mariñeiros», un verdadeiro himno da nosa música tradicional. Se alguén na casa xa a coñece, pode axudarche a facer un dúo. Como vexas. 

Aquí tes o karaoke. Pode virche ben escoitala antes un par de veces.

E, se cadra, ata a dás aprendido enteira!

[21DEG: Día 05] Como che vai?

Amar e falar a túa propia lingua non é obstáculo para triunfar no deporte (nin en calquera outra faceta da vida). Aquí tes uns cantos exemplos: persoeiros destacados do deporte galego que reflexionan sobre a necesidade de defender e usar o noso idioma.

Sofía Toro (A Coruña): campioa olímpica de vela

Rubén Martínez (Coristanco): ex-porteiro do Barça e do Dépor, porteiro do Osasuna

Ana Peleteiro (Ribeira): campioa europea de triplo salto

Moncho Fernández (Compostela), adestrador máis lonxevo da ACB


Vero Boquete (Compostela), futbolista campioa da Champions League feminina

Pois imos xa co «Como che vai?». Podes contestar estas preguntas. Lembra, durante un mínimo de 3 minutos.

—Como vai o teu día a día co galego?
—Fréate para falar o medo aos erros? Pensas que irás mellorando?
—Que tal vai 21DEG cos compañeiros? Conseguides falar galego no centro?
—Segues con ánimos de chegar ata o final?
—Coñecías os deportistas dos vídeos? Que opinas do que din?
—Gústache o deporte? Practicas algún? Por que?

[21DEG: Día 04] O reto: Pasagalego

Préstache un «Pasagalego»? O reto de hoxe, día 4 de 21DEG, é xa un clásico. Repescamos un dos vídeos preparados en cursos anteriores para poñerdes a proba o voso nivel de vocabulario. Dun tirón, sen pausas, grava a túa resposta a todas as definicións. Estaría ben que, ao repasares as solucións ao final, foses anotando os acertos e os erros.

Ánimo! A ver se é posible completar o rosco!

[21DEG: Día 03] Como che vai?

Xa imos no terceiro día de 21DEG. Para que valores aínda mellor a experiencia, propoñémosche que vexas completo o vídeo-resumo da primeira edición de 2017. Aquí o tes.

Sabías que da nosa iniciativa, compartida cos pioneiros dos IES da Pobra do Caramiñal, xurdiu neste curso 2018-19 un programa da Secretaría Xeral de Política Lingüística chamado «21 Días co galego e máis»? O seu primeiro paso foi promover a experiencia en catro centros das distintas provincias galegas: o IES Antón Alonso Ríos de Tomiño, o IES Francisco Daviña Rey de Monforte de Lemos, o IES Pontepedriña de Santiago de Compostela e o IES Otero Pedrayo de Ourense. 

Que marabilla ver que o esforzo dos nosos rapaces tivo tan bos froitos! E o ano que vén está previsto en máis centros!

Tendo en conta todo o anterior, comezamos o «Como che vai?». Grava as túas respostas a estas preguntas, nun mínimo de tres minutos:

—Cambiou moito a túa rutina ao ser fin de semana?
—Falaches máis en galego que durante os días previos?
—Sentes o apoio dos que te rodean? E ti, como te sentes?
—Algunha anécdota interesante en relación cos 21DEG?
—Que che pareceu o vídeo de 21DEG do 2017? Que partes che gustaron máis?
—E que opinas de que a nosa experiencia se espallase por máis centros?
—Gustaríache que fixésemos un vídeo-resumo coas vosas gravacións deste ano?

[21DEG: Día 02] O reto: Trabalinguas

Como é xa tradición, para ir quecendo, o primeiro reto son os trabalinguas! Xa sabes, eses enunciados que se resisten a ser pronunciados correctamente.

Aquí tedes unha mostra de trabalinguas de idiomas de todo o mundo (alemán, francés, neerlandés, xaponés, ibo...). Para un anuncio publicitario, varias modelos internacionais demostran a súa habilidade nas súas propias linguas.

Agora tócavos a vós! Deixámosvos cinco trabalinguas de noso, ordenados segundo a súa dificultade (dos máis doados aos máis difíciles). Seriades quen de recitalos todos correctamente? Gravádeo en vídeo (xa sabedes: tedes arredor de 3 minutos). Ah! Tamén podedes gravar algún familiar intentándoo!

Trabalinguas 1
– ¿Ten tinta, Antón?
– Tinta Antón ten.

Trabalinguas 2
Se vou a Bueu nun bou vou.
Se non vou a Bueu nun bou non vou.

Trabalinguas 3
Do queixo non che me queixo,
que o queixo ben che me sabe;
quéixome de quen o vende,
que non mo deixa de balde.

Trabalinguas 4
Cinco figafarzos novos
afigafarzaron a figafarza vella;
veu o figafarzo vello
e afigafarzou os cinco figafarzos novos
e mais a figafarza vella.

Trabalinguas 5
Unha pega merga, reborderga,
gorda, rebirigorda,
acotobelada e xorda
cría pegos mergos, rebordergos,
gordos, rebirigordos,
acotobelados e xordos.
Se non criase pegos mergos, rebordergos,
gordos, rebirigordos,
acotobelados e xordos
non sería unha pega merga, reborderga,
gorda, rebirigorda,
acotobelada e xorda.

[21DEG: Día 01] Como che vai?

Xa está aquí o día 1 dos 21 Días En Galego [21 DEG] do 2019. Despois desta primeira xornada  a falar en galego, correspóndeche algo sinxelo: contarnos «Como che vai?». Ao rematares a xornada, grava un vídeo de polo menos tres minutos explicándoo. Podes facelo respondendo estas preguntas:

—Que fixeches durante o día?
—Conseguiches falar todo o tempo en galego?
—Como te sentiches?
—Como reaccionou a xente ao teu arredor: no colexio, na casa...?
—Que contacto tes na túa vida cotiá coa lingua galega?
—Por que te decidiches a comenzar a experiencia de 21DEG?
—Cres que che resultará fácil ou difícil?

E como todos os anos, un padriño ou madriña anímanos a vivir a experiencia. Este curso, aquí tedes a mensaxe que nos envía Víctor Freixanes, presidente da Real Academia Galega.

Este venres comeza 21 DEG!

Chega, un novo ano, 21 Días En Galego ao Fogar de Santa Margarida. 

Conscientes de que moitos de vós non tedes o galego como lingua habitual e seguindo o ronsel dos pioneiros, o alumnado do instituto da Pobra do Caramiñal, convidámovos a desenvolver en galego a vosa vida cotiá (na casa, no centro, na rúa...) durante 21 días e valorar esa experiencia. 

Xa levamos dous cursos e a semente de 21DEG deu grandes froitos! No verán de 2017 recibimos durante o Festival de Pardiñas o premio «Investigación sobre a nosa fala» da Asociación Xermolos. E o pasado 2018, 21DEG levounos á Cadea Ser e tivemos a honra de recibir o recoñecemento da Real Academia Galega.

E mesmo tamén nos levou ao Telexornal!

21 Días En Galego, persegue dous obxectivos principais: 

• Mellorar a nosa expresión oral.

• Provocar a reflexión persoal sobre a nosa relación co idioma galego.

En que consiste a experiencia? Propoñémosvos unha serie de actividades orais, de dous tipos, que serán necesariamente gravadas en vídeo.

— «Como che vai?» (días impares). Consiste en facer unha gravación, cun mínimo de 3 minutos de duración, comentando como levades a experiencia: sensacións, dificultades do día a día, reaccións dos que vos rodean (se vos axudan, se vos cuestionan...)

— «O reto» (días pares). Tamén mediante unha gravación dun mínimo de 3 minutos, debedes de contestar oralmente a tarefa que se vos propoña: reflexionar sobre un tema, entrevistar unha terceira persoa, comentar un libro, pronunciar uns trabalinguas…

En resumo, este venres 22 de marzo comezamos. Durante 21 días iremos dando as instrucións necesarias sobre as actividades aquí, en Achaveeomundo, e as vosas gravacións serán recollidas semanalmente. 

Animo! Súmate ao proxecto! E a falar!