Onte, luns 4 de marzo. tivemos a sorte de contar coa visita de Andrea Maceiras, a autora de Alma de elefante. Este trimestre, todo sexto de Primaria gozou coa lectura desta novela. A autora coruñesa reservou parte da mañá para achegarse ao Fogar e compartir cos nosos nenos e nenas a súa experiencia como escritora.
Tivemos tempo de facerlle moitas preguntas e Andrea falounos de como se inspirou para escribir o libro nunha viaxe polo sueste asiático, de como foi desenvolvendo os personaxes e a trama, de como comezou a súa vocación de escritora, das súas obras literarias preferidas...
E tamén tivo a amabilidade de asinar libros para todos os rapaces e rapazas que trouxeron os seus exemplares. Esperamos seguir contando, no futuro, coa visita doutros autores galegos
Aproxímase o Día de Rosalía. Será este venres, 23 de febreiro. En tal data de 1837 naceu, en Santiago de Compostela, a nosa galega máis universal, Rosalía de Castro. Unha muller que conseguiu converterse na impulsora do Rexurdimento da literatura galega con poemas hoxe traducidos a ducias e ducias de idiomas: inglés, francés, alemán, ruso, xaponés, éuscaro, hebreo, turco, hindi, guaraní...
Para celebrar o Día de Rosalía, este ano, entre outras actividades, preparamos o vídeo que puidestes ver arriba. Un gran traballo colaborativo no que nenos e nenas de todas as etapas (desde Infantil ata Bacharelato), coas súas familias, fixeron a recitación dun dos seus poemas máis célebres: «Miña casiña, meu lar», tamén coñecido como «Caldo de gloria». Graciñas mil a todos: pequenos, pais, nais, avós, avoas... Un gran traballo!
Foi un proxecto, ademais, no que tamén colaborou profesorado de diferentes seminarios: o de Lingua Galega, o de Tecnoloxía e o de Plástica e Debuxo.
Ah!, e se queres saber máis sobre a figura de Rosalía de Castro, aquí deixamos estoutro vídeo. Feliz Día de Rosalía!!!!!
Todas as culturas do mundo teñen e tiveron os seus propios heroes: na Grecia clásica (Ulises), na Bretaña medieval (Rei Artur), en Castela (O Cid), en Escocia (William Wallace)... Ás veces, estes héroes estaban por riba dos humanos comúns e mesmo moitos deles eran semideuses.
En Galicia, a tradición popular tamén creou os nosos propios heroes que forxaron a historia desta terra. Un deles non loitou con bestas máxicas e era un simple mortal, mais foi quen de realizar unha xesta que podemos considerar imposible: enfrontouse aos deuses da súa época, os Reis Católicos, converténdose nun símbolo e nun dos personaxes máis míticos e lendarios de Galicia: Pedro Pardo de Cela.
Esta figura foi tan significativa para o pobo galego que conservamos dous textos escritos que contan a súa historia: un en verso, o Pranto da Frouxeira, e outro en prosa, Relazón da carta executoria. Ambos os dous de finais do século XV, unha época en que a literatura galega comezou a quedar fóra da expresión escrita e que coñecemos populamente como Séculos Escuros.
Estes días andamos en sexto de Primaria a traballar os recursos literarios (a personificación, a hipérbole...). Un dos máis importantes e empregados é a metáfora.
A metáfora é ese recurso no que se relacionan dous elementos con algunha semellanza entre si (sen usar partículas comparativas). Estes elementos serían o Termo Real (R) e o Termo Imaxe (I). Así, se dicimos:
Os teus dentes son perlas brillantes
Temos unha metáfora que relaciona o Termo Real (R)dentes co Termo Imaxinario (I)perlas brillantes. Evocamos daquela a imaxe duns dentes brancos e relucentes como perlas.
As adiviñas populares tamén recorren con moita frecuencia ao recurso da metáfora. Por exemplo:
Ten un dente e tira pola xente (Solución: a campá)
Nesta adiviña, o Termo Real (R)campá relaciónase co Termo Imaxinario (I)[boca] dun só dente; é dicir, o badalo da campá sería o único dente dunha boca. Se somos hábiles recoñecendo os elementos da metáfora, tamén temos máis doado dar coa solución da adiviña.
Queres practicar? Os alumnos e alumnas de sexto de Primaria prepararon este vídeo para convidarte a «xogar ás adiviñas». Adiante! Cantas das resolvido?
O acento diacrítico utilízase, sen ter en conta as regras xerais de acentuación, para diferenciar na escrita dúas palabras que se escriben igual pero teñen distinto significado e tamén se pronuncian de xeito diferente.
A miúdo úsase o til diacrítico para diferenciar unha palabra con «o» ou «e» abertos fronte aos pechados:
óso [‘ɔso] ‘parte do esqueleto’ / oso [‘oso] ‘animal plantígrado’.
Ou tamén para distinguir palabras tónicas fronte a átonas:
é [‘e] ‘verbo «ser»’ / e [e] ‘conxunción copulativa’
Estas son algunhas das palabras que en galego levan acento diacrítico:
Se unha palabra leva acento diacrítico debe mantelo aínda que se escriba unida a outra palabra, así:
É o que hai / Éche o que hai
O profesor dá as notas / O profesor dáas.
Aquí e aquí tes algunhas actividades en liña para practicar. Adiante!
Estamos no outono. Tempo de celebracións tradicionais como o Samaín e o magosto. O venres pasado puido respirarse no Fogar un gran ambiente festivo. Xogos tradicionais, meigas, mortos viventes, lobishomes... e tamén o castañeiro coas súas castañas asadas! Aquí deixamos unhas pouquiñas imaxes desta xornada máxica.
E, para rematar, un vídeo para aprendermos un chisco máis sobre estas tradicións de noso.
Eduardo Pondal consagrou a súa vida e a súa obra por enteiro a Galicia, á que consideraba unha nación en construción. Esta idea reflíctese na súa poesía épico-lírica en tres liñas temáticas principais: o helenismo, o celtismo e o bardismo.
Helenismo
Pondal ten unha ampla formación na cultura clásica grecolatina e admira o pasado heróico de Esparta. Aparece o helenismo na mención de personaxes históricos e míticos da Grecia clásica (Leónidas, Tirteo...), na alusión a topónimos helénicos (Atenas, Termópilas...), no tratamento da morte heroica e gloriosa. O seu obxectivo é que sirvan exemplo para as xentes galegas, tratando de indicarlle o camiño da súa liberación.
Oh, quen morrer poidera,
coma o forte Leónidas;
envolto en duro ferro,
noutras rudas Thermópilas!
Por unha patria escura.
de escravos e de ilotas;
e deixar, cal cometa,
longo rastro de gloria!
Celtismo
Influído por historiadores como Manuel Murguía, que defenden a orixe celta da nación galega, Pondal considera que os
antigos celtas, cos seus líderes (Breogán, Ith...), serían os nosos devanceiros. Os seus poemas fan alusión, en ton épico, aos feitos destes heroes, presentados como exemplos da forza, do valor e do sentido da dignidade.
Con este recurso ao pasado mítico celta, o poeta presenta Galicia como un pobo con historia
propia e cun pasado glorioso. Un pasado que nos serve de exemplo para recuperarmos a nosa autoestima colectiva.
Boandanza, saúde,
raza de Breogán;
teus groriosos destinos,
certo he doce agoirar:
raza nobre, anque ruda,
forte no soportar;
a de boa estatura,
e de corpo lanzal:
asomellante ôs pinos,
ben compridos que están,
sobre a materna,
rápida pendente,
do monte de Brumar.
Bardismo
Pondal atribúese a si mesmo papel de bardo do pobo galego. O bardo era o antigo poeta celta, unha especie de guía espiritual que gardaba e transmitía poeticamente a sabedoría da tribo. Pondal concibe a súa obra como unha revelación aos galegos, por unha parte, do seu pasado celta glorioso, que debería servir de estímulo e orgullo; por outra parte, do seu presente de opresión e escravitude; e por último, do seu futuro, no que, guiados polo bardo, conseguirán o triunfo da liberdade.