No apartado de Lingua e sociedade da unidade 3 (páxs. 68-70) traballamos o plurilingüismo no mundo e no Estado español. Lendo a información destes apartados, observamos que o normal no planeta é a diversidade lingüística e non a uniformidade. Isto mesmo se trata con detalle no vídeo que o curso pasado prepararon os compañeiros e compañeiras de 3ESO.
Como vemos na unidade, tamén a península Ibérica é un exemplo desta realidade plurilingüe. Nela podemos atopar nove idiomas.
A forma en que estas linguas se distribúen compréndese ben se observamos este mapa dinámico, que amosa a evolución lingüística na península desde o ano 1000 ata a actualidade.
No seguinte vídeo, podes escoitar cancións nestas nove linguas. Moitas, de seguro, será a primeira vez que as escoitades. Os subtítulos son de agradecer!
Xa estudamos que o infinitivo conxugado (páx. 182 do teu libro) é un trazo lingüístico case exclusivo do galego. Dános unha importante riqueza expresiva cando empregamos oracións con infinitivo.
Como xa vimos nalgunha fotocopia traballada na clase, as regras básicas de uso do infinitivo conxugado son:
A. O infinitivo ten suxeito distinto ao do verbo principal: Deiche os cartos para comprares pan.
B. Cando, tendo o mesmo suxeito, o infinitivo vai antes do verbo principal: De actuardes dese xeito, acabaredes con problemas.
C. Cando o infinitivo é suxeito: Reciclarmos é moi importante.
Tamén estivemos a estudar na clase as perífrases verbais. No seguinte capítulo do programa «Ben falado» da TVG fálasenos dunha das perífrases máis características do galego: dar + participio.
Lembra que xa as estudamos nas páxinas 182-183 do teu libro de texto.
Como vimos tamén no libro, as perífrases son de tres tipos: temporais (indican futuridade ou inminencia), modais (indican obriga, probabilidade...) ou aspectuais (incoativas –acción en desenvolvemento–, terminativas –acción rematada–, reiterativas –acción repetida–).
Despois de leres a información anterior aquí tes un par de actividades. Envíame os resultados (pantallazo) por MOODLE.
• INFINITIVO CONXUGADO: Fai clicaquíe modifica as oracións introducindo o infinitivo conxugado (Ollo!, hai dúas series de oracións: 1 e 2).
• PERÍFRASES VERBAIS: Fai clic aquíe identifica o tipo de perífrase en cada caso (Ollo!, hai dúas series de oracións: 1 e 2).
Estes días andamos a traballar o verbo. Neste post ofrecémosvos uns cantos recursos para comprenderdes mellor esta categoría gramatical.
Como vistes na páxina 158 do teu libro, o verbo descomponse en raíz [R], vogal temática [VT], morfema modo-temporal [MMT] e morfema número-persoal {MNP]. Aquí vos deixamos un gráfico que amosa de forma ben clara os compoñentes morfolóxicos dos nosos verbos regulares.
En galego temos nove tempos verbais (6 de indicativo e 3 de subxuntivo). Aquí os tes, coa denominación que empregamos este curso e coa tradicional.
Repara en que en galego non temos tempos compostos! Nada de *he feito (fixen) nin de *houbera estudado (estudara)! A xornalista Esther Estévez, de «Dïgocho eu» explícao ben clariño neste vídeo.
Por outra parte, debes lembrar o verbo regular (páx. 160 do teu libro) é o que mantén a raíz igual en todas as súas formas e toman as desinencias do seu verbo modelo.
Ollo! Hai un grupo de verbos, chamados verbos con alternancia vocálica (ver cadro da marxe da páx. 160) que seguen a considerarse regulares aínda que presentan alteracións na vogal tónica da raíz (no presente de indicativo).
sigo segues segue seguimos seguides seguen
Estoutro vídeo de «Dígocho eu» sérveche para entendelo mellor.
Para rematar, un sinxelo e divertido xogo autoavaliable: un rosco alfabético no que tedes que escribir a forma verbal (regular ou irregular) que se pida. Aquí queda! É voluntario. Animádevos!
