Panxoliña para comezar o Nadal!

Chega o Nadal e os rapaces e rapazas de Primaria agasállannos cunha fantástica panxoliña. No marco do Plan de Dinamización Lingüística, as profesoras Iria Pérez e Nuria Barreiro organizaron este proxecto, que tamén tivo a colaboración de cativos e familias. 

De feito, con este vídeo representaron o Fogar no XII Festival de Panxoliñas celebrado o pasado 16 de decembro en Santiago de Compostela.

Parabéns a todos os que puxeron o seu granciño de area neste fantástico proxecto! 

Felices festas!!!!!

Escribimos un texto argumentativo

 

O vídeo anterior preséntanos o texto argumentativo. Xa sabes, ese tipo de texto que ten como intención principal defender unha idea (tese) e convencer dela o lector. Os textos argumentativos danse con frecuencia na vida cotiá: artigos de opinión xornalísticos, sentenzas xudiciais, ensaios científicos ou filosóficos, discursos políticos, textos publicitarios, intervencións en debates e mesas redondas e, en xeral, tamén discusións espontáneas do noso día a día.

No vídeo anterior proponse un texto argumentativo cunha estrutura dedutiva, é dicir, a tese xa se indica no primeiro parágrafo, para despois desenvolver os argumentos. Nós propoñémosche unha estrutura indutiva ou sintética, que consta destas partes: 

Introdución: presentación do tema (asunto sobre o que se vai falar).

Desenvolvemento: conxunto de argumentos que conducen á tese, reforzados por probas, exemplos, citas...

Conclusión: tese (síntese coa opinión persoal). 

Como vedes, no exemplo anterior temos unha estrutura sintética. Despois da introdución, os argumentos van sucedéndose, acompañados de exemplos, ata chegarmos á tese que aparece na conclusión. Tamén aparecen sinalados en verde os conectores textuais.

Os conectores textuais son palabras o grupos de palabras que serven para cohesionar, para relacionar as diferentes oracións e parágrafos dun texto. Algúns serían:

• Conectores de orde: primeramente, seguidamente, en primeiro lugar, en segundo lugar, por unha parte, por outra parte, por último...
• Conectores conclusivos: en resumo, en conclusión, en definitiva, por todo isto, en vista do anterior...
• Conectores exemplificadores: por exemplo, proba disto é, poñamos por caso...

De acordo co anterior e co traballado na aula, redacta un texto argumentativo, dun mínimo de 20 liñas, sobre un dos seguintes temas. Escolle o que máis che interese, iso si, debes decidirte por unha das alternativas que se ofrecen en cada caso.

 

• Os deberes escolares: son beneficiosos ou son un problema?

• O toureo (ou tauromaquia): debe prohibirse ou non?

• As centrais nucleares: necesarias ou demasiado perigosas?

• Os programas do corazón: entretemento ou «telelixo»?

• As redes sociais: axúdannos a socializar ou íllannos?

• O mundial de fútbol de Qatar: paréceche ben que se organizase nese país ou non?

Se queres, aquí podes ler exemplos de textos argumentativos creados por compañeiros e compañeiras de cursos anteriores.

As estrofas máis sinxelas

Xa sabes que os poemas adoitan estruturarse en estrofas. A estrofa é unha serie de versos agrupados que comparten unha medida e un esquema de rima.  As estrofas máis sinxelas son: o pareado, a tercetiña, a cuarteta, a redondilla e a copla. 

Tendo en conta os exemplos anteriores, copia estas estrofas e analiza a súa medida e a súa rima. Indica despois a que tipo corresponde cada unha.

Cando penso que te fuches,

negra sombra que me asombras,

ó pé dos meus cabezales

tornas facéndome mofa.

                                                 Rosalía de Castro

Mes de Xaneiro.Vai frío.

Tremen as arbres despidas.

A lúa chove no río.

                                                 Aquilino Iglesia Alvariño

As cousas vanse aledando

por onde o meu carro pasa.

¡Carrétame herba pró gando!

¡Traime a colleita pra casa!

                                                 Manuel María

Cantigas de escarnio e maldicir: equívoco e ironía

As cantigas de escarnio e maldicir son aquelas que buscan facer rir a través da sátira. Os tratados de poética medieval diferenciaban entre: 

Cantigas de escarnio. Son aquelas que conteñen unha sátira encuberta baixo dobres sentidos, xogos de palabras, equívocos, metáforas, eufemismos... Normalmente non se identifica a persoa satirizada.

Cantigas de maldicir. Son unha sátira directa e evidente, cunha linguaxe clara, sen ningún tipo de ambigüidades. A persoa criticada adoita aparecer claramente identificada (nome, apelidos, alcume...).

Este tipo de cantigas adoitan presentar recursos como o equívoco e a ironía: 

• Equívoco: baséase en xogar co dobre sentido das palabras.

• Ironía: consiste en dicir o contrario do que se quere dar a entender.

Símbolos das cantigas

Nas cantigas trobadorescas, especialmente nas cantigas de amigo, manéxase un amplo repertorio de símbolos que convén dominar para interpretalas correctamente.

• Auga: simboliza a fecundidade ou pureza da rapaza
• Fontes, lagos, ríos...: son o lugar de encontro dos namorados. 
• Mar tempestuoso: símbolo da paixón amorosa.
• Vento: símbolo da masculinidade. 
• Cervos: representan o namorado. 
• Flores: símbolo da sensualidade da primavera
• Cabelos (lavar cabelos): representan a fermosura e o erotismo. Indica un próximo encontro dos namorados. 

Podes localizar os símbolos na seguinte cantiga de Pero Meogo e interpretar o seu significado? 

O galego mola!

Comeza un novo curso e nada mellor que arrincar con este breve vídeo, Unha pequena xoia que nos explica, de forma moi simplificada, conceptos moi importantes que iremos vendo ao longo dos próximos trimestres: un chisco de historia da lingua, un chisco das variedades dialectais, un chisco do Día das Letras...

O noso graíño de area no Día das Letras

Hoxe, Días das Letras Galegas, é algo máis que unha data festiva no calendario coa que lembramos un autor insigne da nosa literatura. É o mellor momento para convidarnos a reflexionar sobre situación da lingua galega e para animarnos a dar pasos para mantela saudable e viva.

E cada graíño de area conta. Aproveitamos, daquela, para facer a estrea dun divertido videoclip elaborado polos compañeiros e compañeiras de 3ESOA. Como traballo voluntario da terceira avaliación, fixeron esta versión do tema «Non me digas "te quero"» do youtubeiro Aquel-e. Parabéns!

Ruta pondaliana 2022

O pasado 12 de maio, despois de dous duros anos de pandemia, por fin puidemos realizar unha saída didáctica. Neste caso, foi a «Ruta pondaliana», organizada entre os Departamentos de Lingua Galega e de Xeografía e Historia. Todos os grupos de 3ESO do Fogar saímos ás 8:30. O obxectivo: coñecer espazos singulares da comarca de Bergantiños a partir da lectura de distintos poemas de Eduardo Pondal.

O percorrido levounos ao Castro da Cidá de Borneiro, ao Dolmen de Dombate (con obradoiro de caza prehistórica incluído), á praia de Valarés (onde xantamos) e á contorna do Monte branco e da desembocadura do río Anllóns. 

Temos que agradecer a colaboración dos guías e técnicos do Dolmen de Dombate e do Concello de Ponteceso, que nos acompañaron e axudaron nesta gran xornada de lecer e aprendizaxe sobre o terreo. 

Apoiemos «Fuxide»!

 

Presentámosvos a curtametraxe «Fuxide», que Martín Ferrero, Adriana Otero e Gaia Perfini, alumnos de 4 ESO, presentaron ao concurso CINEMA NA ESCOLA 2022 organizado para centros escolares polo Concello da Coruña. Un gran traballo que contou coa colaboración dos profesores Juan Pintos e David Seisdedos. 

Os críticos especializados comentan que a dirección está ao nivel dos mellores filmes de Alfred Hitchcock ou de Akira Kurosawa. E que dicir das interpretacións! Meryl Streep, Jack Nicholson, Cristina Castaño ou Luís Tosar xa teñen relevo de garantía.

O vindeiro xoves 12 farase entrega dos premios aos gañadores do concurso no centro cívico do Ágora. Alí acudirán os nosos rapaces para ver se obteñen algún galardón. Un dos premios, o do público, depende dos votos recibidos. Para poder apoialos co noso voto, cómpre entrar no vídeo de Youtube e darlle ao «like». Animádevos! Ben o merecen!

Parabéns, Martín, Adriana e Gaia!!!

O 17 de maio para Florencio Delgado Gurriarán

Este ano, o Día das Letras Galegas homenaxea o poeta valdeorrés Florencio Delgado Gurriarán. Un autor que, a pesar de ter que coller o camiño do exilio tras a Guerra Civil (1936-1939), sempre viviu vinculado e comprometido coa súa terra natal e coa cultura galega. Para achegarnos á súa vida e á súa obra están a aparecer propostas didácticas de todo tipo pola arañeira. Aquí tes algunas.

• Proxecto Primavera das Letras, da Real Academia Galega (dirixido especialmente para Educación Primaria)
• Especial Letras Galegas 2022, da Real Acedamia Galega (dirixido a ESO e Bacharelato)
• Vídeo sobre a Vida e a Obra de Florencio Delgado Gurriarán, elaborado desde o Colexio San Pío X (de Ourense) e o Seminario Galán
• Telexornal Florencio Delgado Gurriarán, elaborado polo Departamento de Lingua Galega do CPI dos Dices, Rois.
• Web As Letras de Florencio, creada polos promotores da súa candidatura ao Día das Letras Galegas.
• Serie de recursos ordenados por etapas (Infantil, Primaria, Secundaria...) sobre a figura de Florencio Delgado Gurriarán, elaborados polo Seminario Galán.

De seguido, un interesante vídeo no que o escritor Héctor Cajaraville nos fala da figura de Florencio Delgado Gurriarán.

Como é costume nos últimos anos, tamén vos deixamos aquí un autodefinido centrado no autor homenaxeado do 17 de maio. Se investigastes un chisco sobre el, seguro que o dades completado. 

Aprendemos sociolingüística con Moreno Cabrera

Juan Carlos Moreno Cabrera é un lingüista español, catedrático de Lingüística Xeral na Universidade Autónoma de Madrid. O seu traballo como investigador céntrase na diversidade lingüística no mundo, a tipoloxía lingüística, a lingüística teórica... 

Deseguido ofrecemos unha entrevista que se lle fixo hai uns anos en La 2 de Televisión Española. Unha conversa impagable da que, grazas ás súas intervencións e ás da súa entrevistadora, podemos aprender moito sobre conceptos básicos de sociolingüística estudados este curso. Abaixo aparecen detallados nun breve esquema.

 

A. Vantaxes do bilingüismo (ou multilingüismo) individual.

B. Diversidade lingüística no mundo

C. Minorización e substitución lingüística

D. Prexuízos lingüísticos:

    D1 Linguas «grandes» fronte a linguas «pequenas»

    D2 Linguas «fáciles e difíciles» de aprender

    D3 Linguas «de comunicación» fronte a linguas «vernáculas ou locais»

Suxerímosche que tomes lapis e papel, escoites atentamente a entrevista completa e tomes apuntamentos das ideas que afloran na entrevista sobre os conceptos anteriores.