Prosa de ficción galega medieval

A literatura galega medieval conserva unha serie de textos narrativos que se clasifican como prosa de ficción. Estes agrúpanse en dúas grandes temáticas: o ciclo clásico (ou troiano) e ciclo artúrico (ou materia de Bretaña). 

Ciclo clásico

O ciclo clásico recolle un dos temas histórico-mitolóxicos máis recorrentes da cultura occidental: a Guerra de Troia. 

Existiu realmente Troia? Que hai de mito e que hai de realidade? Na década de 1870, o alemán Heinrich Schliemann, despois de anos de investigacións, escavou nun outeiro situado en Tróade, ao noroeste de Asia Menor (actual Turquía) e alí descubriu os restos da antiga Troia.  

Segundo Homero, a orixe do conflito bélico a sería expedición de castigo que os gregos emprenderon contra Troia, despois de que o príncipe troiano Paris raptase a Helena, a fermosa muller de Menelao, rei de Esparta.

Os seus personaxes están perfectamente asentados na cultura popular dos nosos días: Aquiles, Héctor, Helena, Paris ou Odiseo (Ulises).

 

[Como Troia foi entrada e mortos cuantos i avía]

Aquel día chegaron os gregos ao porto [...] e armáronse moi ben e cavalgaron en seus cavalos gran peça(1) ante que cantasen os galos e fóronse contra a çidade. E viron o sinal que avía posto Antenor e Eneas. Cada un deles entrara dentro do cavalo e fixo un gran fogo, como lles mandaran. [...] Os gregos chegaron entonçe e acharon os muros derribados. E entraron pola çidade vinte mil cavaleiros en tropel e armados de todas as armas, [...] que vos digo que ante que o día fose craro foron mortos máis de dez mil homes. E as casas derribadas e os paaços, que eran laurados(2) de mármol, foron destroídos e desfeitos.

Crónica troiana 

(1) gran peça: unha gran distancia

(2) laurados: decorados, rematados

Ciclo artúrico

O ciclo artúrico narra as aventuras que viven o rei Artur e os cabaleiros da Mesa Redonda (Lancelote, Galván, Percival...) na procura (demanda) do Santo Graal, o cáliz que Xesús usou na Derradeira Cea. 

O mito do rei Artur parte dun acontecemento histórico certo: Artur (501-542) foi un rei bretón que gobernou nas terras do sueste da Gran Bretaña. Nos séculos das invasións de anglos e saxóns nestes territorios, moitos bretóns fuxiron masivamente ás terras de Armórica (Bretaña francesa) e mesmo a Galicia, pero a maioría quedou loitando. Artur uniu os bretóns organizando unha resistencia que impediu que, durante moitos anos, o seu país fose conquistado. 

[Como Lançarote se achou con Brandeliz e con Keya Destrauz]

Depois que se partii da casa de seu ospede, non andou muyto que achou dous cavaleiros andantes que tragían senllos escudeiros; e ámbolos cabaleiros eran de casa de Rei Artur e compañeiros da Távola Redonda, et o un avía nome (1) Brandeliz e o outro Destrauz, e eran ambos boos cavaleiros e ardidos.

Quando eles viron Lançarote non o conoçeron porque fezera el meter seu escudo en súa fonda; mais Lançarote os conoçeu logo, tanto que viu os escudeiros e os escudos. E tanto que se chegaron saluáronse:

—Señor —disseron eles—, ¿quen sodes?

—Eu son —disso el— huun cavaleiro andante.

—¿E sodes —disseron eles— da casa de Rei Artur?

—Señores —disso el— non vos pes (2), ca non volo direi agora.

Livro de Tristán

(1) avía nome: tiña por nome, chamábase.

(2) non vos pes: non vos pese, non vos pareza mal.

Textos argumentativos, 2023

Como outros anos, o alumnado de 3ESO está a traballar o texto argumentativo. Saber defender unha opinión propia apoiándonos en argumentos e exemplos resulta unha destreza fundamental, na vida académica e tamén na vida cotiá. 

De entre todos os textos presentados, seleccionamos algúns dos mellores. Veredes que se axustan ben ás indicacións dadas sobre forma, estrutura e contido. Son textos, ademais, que ofrecen puntos de vista opostos sobre algúns dos temas suxeridos. Cal vos convence máis?

AS REDES SOCIAIS

TEXTO 1 

No mundo globalizado no que vivimos, unha das maiores revolucións na comunicación foron as redes sociais. Pero, todo son beneficios? 

Actualmente poderiamos dicir que non hai persoa que non utilice as redes sociais a diario, xa sexa para informarse da actualidade ou para entretemento. Isto é algo  que cambiou nosos hábitos de consumo e de vida. Se ben é certo que nos axudan a comunicarnos e nos permiten estar conectados con persoas a quilómetros de distancia, pode que o uso das redes sociais tamén nos estea levando a un illamento sen que nos deamos apenas conta.

Segundo un estudo, o uso continuado das redes sociais está asociado a unha maior percepción de illamento social. Por exemplo, cando pasas moitas horas nas redes, ao mesmo tempo, inconscientemente, estás illándote da sociedade fóra das pantallas. Ademais do alarmante que pode ser este feito para a nosa saúde mental, tamén hai que ter en conta as consecuencias para a saúde física. Está demostrado que o illamento social está asociado a cambios no peso, nos patróns de sono e mesmo no noso sistema inmunitario. Unha enquisa realizada pola Royal Society for Public Health revelou que o uso abusivo de Facebook, YouTube, Instagram, Twitter e Snapchat, as cinco redes sociais «imprescindibles» no día a día da maioría dos mozos, empeora a súa saúde mental en catro aspectos: calidade do sono, imaxe corporal, ciberacoso e inseguridade.

En conclusión, non é o mesmo interactuar cos nosos amigos que ver contido como robots. Na miña opinión, aí radica a clave do asunto e a parte espiñenta do debate: as dúas caras da moeda das redes sociais. É certo que serven como elemento singular de intercomunicación ata niveis impensables ata agora, mais tamén provocan ese punto de illamento que nos fai caer no lado oposto da balanza.

Raquel Iglesias Amiana (3ESO-A)

TEXTO 2  

Hoxe en día, o número de persoas que usan as redes sociais está en constante aumento. Isto débese a incrible capacidade que nos ofrecen as redes de interactuar e comunicarnos cos demais. Pero, realmente nos axudan a socializar ou nos illan?

Por unha parte, existen diversas redes sociais como Whatsapp, Twitter ou Instagram con miles de millóns de usuarios diarios que nos permiten ter conexión inmediata e en tempo real cos nosos amigos e mesmo con persoas que se atopen lonxe de nós. A innovación que isto supón para a comunicación é innegable, de xeito que xa non nos podemos imaxinar estando «desconectados» ou sen compartir fotos, vídeos ou opinións cos demais.

Outra parte importante das redes, son os foros, canles e comunidades en Internet que nos permiten falar con outra xente de temas que nos gustan como, por exemplo, videoxogos, ou ben os foros e canles onde podemos consultar un tema ou resolver dúbidas que se nos podan xurdir en Matemáticas, Física, Historia... Non hai dubida de que ben usados son unha ferramenta valiosa e importante.

Finalmente, as redes tamén nos ofrecen a posibilidade de crear perfís, que poden ser públicos ou privados, nos que compartir información sobre nós: o que estamos a facer, os nosos gustos, as nosas amizades... Un exemplo é Instagram, unha rede social na que a xente comparte fotos para que os demais as vexan, podendo así socializar sen ningún tipo de atranco ou barreira.

En conclusión, as redes sociais son un excelente instrumento para interactuar con outras persoas polas vantaxes que ofrece, pero sempre debemos facer un uso responsable destas e controlar a información persoal que compartamos e con quen.

Roi Edreira Leis (3ESO-B)

OS DEBERES ESCOLARES

TEXTO 3  

Os deberes escolares son un dos temas que máis desacordos causan entre mestres, alumnos e pais.

En primeiro lugar, penso que existe unha relación positiva entre os deberes e o rendemento dos estudantes. Proba disto é o estudo realizado pola Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico (OCDE) no ano 2014 entre adolescentes de quince anos, que amosa a existencia desta correlación en moitos países.

Por outro lado, coido que os deberes favorecen a independencia e a responsabilidade do alumno. Un informe elaborado no ano 2014 polo sindicato CSIF de Andalucía indica que o 95% dos mestres aseguran que fomentan o esforzo e posibilitan que o estudante aprendan a traballar só.

Non obstante, na miña opinión, entre realizar deberes que ocupan a meirande parte do tempo de lecer do alumno e eliminalos por completo, o termo medio é o máis axeitado. A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia publicou, no ano 2017, un informe sobre os deberes escolares, indicando que a clave non está tanto na cantidade das tarefas ou no tempo adicado a realizalas, senón na calidade dos deberes, xa que deben servir para reforzar coñecementos.

Por último, é fundamental que os deberes se planifiquen entre todos os mestres, de xeito que a suma das tarefas das distintas materias non sexa excesiva. É importante adicar tempo á realización de actividades deportivas e tamén gozar de tempo de lecer.

En conclusión, considero que uns deberes escolares axeitados que sirvan para mellorar habilidades e asentar coñecementos son beneficiosos para o alumno, sempre que non sexan abusivos. 

Daniel Fernández Rivera (3ESO-C)

TEXTO 4  

Hoxe en día os nenos e nenas, ao rematar as clases, polo xeral, temos deberes escolares. O seu obxectivo principal é reforzar os coñecementos adquiridos na clase. Pero son bos ou malos? 

Para comenzar, a cantidade de deberes que se mandan é bastante grande. Por exemplo, os estudantes, acabado o horario escolar, fan unha media de sesenta ou setenta minutos de deberes diarios.

Seguidamente, deberiamos ter en conta que nalgúns colexios, coma o noso, o Fogar, máis da metade dos días hai clases pola tarde, é dicir, sete horas de clase en total. Se a estas sete horas lles sumamos unha hora de deberes na casa, danos un total de oito horas que é o que traballa un adulto cada día. 

Por outra parte, os deberes condicionan a vida familiar. Por exemplo, a miña familia ía ir de vacacións na ponte da Constitución, pero non puidemos ir pola cantidade de deberes e exames que tiñamos á volta. 

Finalmente, os deberes tamén impiden a realización de actividades deportivas, formativas… Como exemplo, unha coñecida miña non pode adestrar todos os días que lle gustaría por culpa dos deberes. Ou o meu propio caso, que ao adestrar tres veces por semana debo empregar sempre un dia da fin de semana para poñerme o día coas tarefas escolares. 

En conclusión, podemos dicir que os deberes escolares non son necesarios ou, cando menos, son deberían estar moito máis limitados.

Emma Fernández Lois (3ESO-C)